Zaskarżenie wstrzymania wypłaty świadczenia z funduszu do sądu administracyjnego

Wstrzymanie wypłaty świadczenia z funduszu alimentacyjnego, na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów jest czynnością materialno – techniczną, podlegając zaskarżeniu do sądu administracyjnego na podstawie art. 52 § 3 p.p.s.a. 

W piśmiennictwie prezentowany jest pogląd, zgodnie z którym wstrzymanie wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego następuje w formie decyzji administracyjnej (por. A. Reetz, Fundusz alimentacyjny, Wrocław 2001, str. 165 -171, S. Nitecki Świadczenia z funduszu alimentacyjnego i dodatki mieszkaniowe. Procedura i tryb przyznawania, Wrocław 2009, s. 184 -187). Wskazuje się, że postępowanie w sprawie wstrzymania wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego jest, jak każde postępowanie administracyjne, procesem składającym się z pewnych czynności podejmowanych przez organ w celu rozstrzygnięcia sprawy administracyjnej w formie decyzji. Toczy się ono według zasad określonych w art. 6 – 16 kpa, które są jednocześnie wiążącymi dyrektywami wykładni przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Jedną z tych zasad jest zasada dwuinstancyjności. Zatem traktowanie wstrzymania wypłaty świadczeń z funduszu alimentacyjnego jako czynności materialno – technicznej, na którą służy stronie skarga do sądu administracyjnego, odbiera stronie możliwość zweryfikowania rozstrzygnięcia organu pierwszej instancji przez organ nadrzędny. Zwraca się uwagę na przepis art. 25 ustawy, który w sprawach nieuregulowanych w ustawie odsyła do odpowiedniego stosowania przepisów kpa, ten z kolei w art. 104 § 1 stanowi, że organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej (por. A. Reetz, tamże).

Prezentowane jest również stanowisko, wedle którego wstrzymanie wypłaty świadczenia przyznanego w drodze decyzji administracyjnej jest swoistą odmianą wstrzymania wykonania decyzji administracyjnej (J. Ignaczewski, Sądowe Komentarze Tematyczne, Alimenty, 3. Wydanie wyd. C.H.BECK, Warszawa 2014, str. 293-295). Nawiązany na takiej podstawie stosunek prawa administracyjnego nie ogranicza się do podjęcia przez organ wypłat oraz pobierania odpowiednich kwot przez uprawnionego. Na adresacie decyzji ciąży obowiązek informowania organu o wszelkich zdarzeniach, które mogą stanowić przeszkodę w kontynuacji uprawnienia, natomiast organ jest zobowiązany czuwać nad legalnym wykonywaniem decyzji. W ramach tego obowiązku organ ma legitymację do stałego kontrolowania sytuacji dochodowej, osobistej, majątkowej i rodzinnej uprawnionego, a w przypadku powzięcia przypuszczenia co do przeszkód w kontynuacji uprawnienia może nałożyć na świadczeniobiorcę obowiązek przedstawienia dowodu (dokumentu, wyjaśnienia, oświadczenia), który usunie wątpliwości organu i jednocześnie potwierdzi utratę prawa do świadczenia, albo też umożliwi dalsze, legalne korzystanie ze świadczenia. Na okres niezbędny do ostatecznego wyjaśnienia, czy świadczenie może być nadal wypłacane, organ wstrzymuje jego wypłatę. Instytucja wstrzymania wypłaty ma na celu zapobieżenie pobrania przez uprawnionego świadczenia nienależnego na wypadek, gdyby okazało się że wątpliwości organu potwierdziły się i w istocie doszło do zdarzeń, z którymi przepisy prawa łączą utratę świadczenia. Wskazuje się na art. 25 ustawy, który odsyła m.in. do art. 9 kpa, zawierającego zasadę informowania stron. Podnosi się, ze ostatnim momentem, w którym organ jest w stanie pouczyć uprawnionego jako stronę o faktach, które podlegają zgłoszeniu organowi w okresie wypłaty, jest chwila doręczenia decyzji administracyjnej.

Wyrok NSA z dnia 9 lutego 2016 r., I OSK 1120/14

Standard: 84515 (pełna treść orzeczenia)