Zastosowanie dyrektyw 2010/64 i 2012/13 w postępowaniu o zarządzenie wykonania kary (art. 3 D. 2010/64)

Zastosowanie dyrektyw 2010/64 i 2012/13 w odniesieniu do czynności procesowych w przedmiocie ewentualnego uchylenia zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec osoby, która nie była w stanie zrozumieć istotnych dokumentów sporządzonych w toku postępowania karnego, jest konieczne w świetle celu tych dyrektyw, którym jest zapewnienie przestrzegania prawa do rzetelnego procesu, o którym mowa w art. 47 Karty, oraz poszanowania prawa do obrony, zagwarantowanego w art. 48 ust. 2 Karty, a tym samym wzmocnienie wzajemnego zaufania systemów wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych państw członkowskich w celu zwiększenia skuteczności współpracy sądowej w tej dziedzinie.

Przywołane prawa podstawowe zostałyby naruszone, gdyby osoba, która została skazana za przestępstwo na karę pozbawienia wolności z zawieszeniem jej wykonania, została pozbawiona – z powodu braku tłumaczenia wezwania lub braku tłumacza ustnego na rozprawie dotyczącej ewentualnego uchylenia zawieszenia wykonania orzeczonej kary – możliwości bycia wysłuchaną, w szczególności w przedmiocie powodów, dla których nie wywiązała się z obowiązków wynikających z warunków zawieszenia wykonania kary. Możliwość ta zakłada zatem z jednej strony, że dana osoba otrzyma wezwanie na przesłuchanie w sprawie ewentualnego uchylenia zawieszenia w języku, w którym mówi lub który rozumie, a w przeciwnym razie nie można uznać, że została należycie wezwana i poinformowana o przyczynach wezwania, oraz z drugiej strony, że będzie ona mogła korzystać w razie potrzeby z pomocy tłumacza ustnego podczas tego przesłuchania, aby móc skutecznie wyjaśnić przyczyny nieprzestrzegania obowiązków wynikających z warunków zawieszenia wykonania kary, ponieważ przyczyny te mogą w stosownych przypadkach być uzasadnione i w ten sposób uzasadniać utrzymanie zawieszenia wykonania orzeczonej kary.

W zakresie, w jakim postanowienie o uchyleniu zawieszenia wykonania kary pociąga za sobą wykonanie kary pozbawienia wolności orzeczonej wobec danej osoby, wspomniane postanowienie również należy przetłumaczyć, jeżeli dana osoba nie mówi w języku postępowania lub go nie rozumie, aby umożliwić jej w szczególności zrozumienie uzasadnienia wspomnianego postanowienia i w razie potrzeby odwołanie się od niego.

Za taką interpretacją przemawia systematyka dyrektywy 2010/64. Jeśli bowiem z jednej strony zgodnie z art. 1 ust. 2 dyrektywy wyraźnie mówi się o „wydaniu wyroku”, a z drugiej strony zgodnie z art. 3 ust. 2 pojęcie „istotnych dokumentów” wyraźnie obejmuje „wszelkie orzeczenia o pozbawieniu danej osoby wolności”, niespójne byłoby wyłączenie z zakresu stosowania dyrektywy aktów dotyczących ewentualnego uchylenia zawieszenia wykonania kary, ponieważ wspomniane czynności mogą ostatecznie doprowadzić do faktycznego pozbawienia wolności danej osoby, a tym samym do najbardziej znaczącej ingerencji w jej prawa podstawowe w toku postępowania karnego.

Trybunał orzekł już, że w sytuacji, gdy dokument procesowy został skierowany do danej osoby wyłącznie w języku toczącego się postępowania, mimo że osoba ta nie włada językiem, w którym toczy się postępowanie, osoba ta nie jest w stanie zrozumieć, co jej się zarzuca, a zatem nie może skutecznie wykonywać swego prawa do obrony, jeśli nie skorzysta z tłumaczenia dokumentu na język, w którym mówi lub który rozumie (zob. podobnie wyrok z dnia 12 października 2017 r., Sleutjes, C-278/16).

Wyrok TSUE z dnia 1 sierpnia 2022 r., C-242/22

Standard: 84343 (pełna treść orzeczenia)