Przetwarzanie danych dotyczących wykroczeń, w tym informacji o punktach karnych nakładanych na kierowców pojazdów za wykroczenia drogowe

Art. 10 RODO należy interpretować w ten sposób, że ma on zastosowanie do przetwarzania danych osobowych dotyczących punktów karnych nakładanych na kierowców pojazdów za wykroczenia drogowe.

Przepisy RODO, a w szczególności art. 5 ust. 1, art. 6 ust. 1 lit. e) i art. 10 tego rozporządzenia sprzeciwiają się przepisom krajowym, które: 

- nakładają na organ publiczny prowadzący rejestr, w którym wpisywane są punkty karne nakładane na kierowców pojazdów za wykroczenia drogowe, obowiązek publicznego ujawniania tych danych, nie przewidują zaś obowiązku wykazania przez osobę żądającą dostępu szczególnego interesu w ich uzyskaniu.

- zezwalają organowi publicznemu prowadzącemu rejestr, w którym wpisywane są punkty karne nakładane na kierowców pojazdów za wykroczenia drogowe, na ujawnianie tych danych podmiotom gospodarczym w celu ponownego wykorzystania.

Pojęcie „przestępstwa”, decydujące dla ustalenia, czy art. 10 RODO ma zastosowanie do danych osobowych dotyczących wykroczeń drogowych, takich jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, wymaga w całej Unii autonomicznej i jednolitej wykładni, którą należy przyjąć z uwzględnieniem celu realizowanego przez ten przepis oraz kontekstu, w jaki się on wpisuje, przy czym kwalifikacja tych wykroczeń przyjęta przez dane państwo członkowskie nie jest w tym względzie rozstrzygająca, gdyż może być ona odmienna w różnych państwach (zob. podobnie wyrok z dnia 14 listopada 2013 r., Baláž, C-60/12).

Nałożenie punktów karnych za wykroczenia drogowe, podobnie jak grzywny lub inne kary, które może spowodować popełnienie tych naruszeń, mają na celu nie tylko naprawienie szkód ewentualnie spowodowanych przez te naruszenia, lecz realizują również cel represyjny.

Nałożenie punktów karnych wiąże się generalnie z sankcją nałożoną na kierowcę w przypadku popełnienia takiego wykroczenia, co zresztą ma miejsce. Sumowanie punktów samo w sobie pociąga za sobą skutki prawne, takie jak obowiązek zdania egzaminu czy wręcz zakaz kierowania.

W orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, niezależnie od tendencji do „dekryminalizacji” wykroczeń drogowych w niektórych państwach, wykroczenia, z uwagi zarówno na prewencyjny, jak i represyjny cel stosowanych sankcji oraz stopień ich surowości, uznaje się za mające charakter karny (zob. podobnie wyroki ETPC: z dnia 21 lutego 1984 r. w sprawie Öztürk przeciwko Niemcom; z dnia 29 czerwca 2007 r., O’Halloran i Francis przeciwko Zjednoczonemu Królestwu; a także z dnia 4 października 2016 r., Rivard przeciwko Szwajcarii.

Kwalifikacja wykroczeń drogowych, które mogą prowadzić do przyznania punktów karnych, jako „przestępstw” w rozumieniu art. 10 RODO, wpisuje się w cel tego przepisu. Należy bowiem stwierdzić, że publiczne ujawnienie danych osobowych dotyczących wykroczeń drogowych, w tym punktów karnych nałożonych za ich popełnienie, może, zważywszy na fakt, że takie wykroczenia stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa na drogach, spowodować dezaprobatę społeczeństwa i prowadzić do stygmatyzacji danej osoby, w szczególności gdy punkty te wskazują na pewną wagę lub określoną częstotliwość tych naruszeń.

Wynika z tego, że wykroczenia drogowe, które mogą prowadzić do nałożenia punktów karanych, objęte są pojęciem „naruszeń prawa”, o którym mowa w art. 10 RODO.

Poprawa bezpieczeństwa na drogach stanowi cel interesu ogólnego uznawany przez Unię (zob. podobnie wyrok z dnia 23 kwietnia 2015 r., Aykul, C-260/13). Państwa członkowskie mają zatem prawo zakwalifikować bezpieczeństwo na drogach jako „zadanie realizowane w interesie publicznym” w rozumieniu art. 6 ust. 1 lit. e) RODO. Jednakże dla spełnienia przesłanek ustanowionych w tym ostatnim przepisie konieczne jest, aby ujawnienie danych osobowych dotyczących punktów karnych wpisanych do rejestru rzeczywiście odpowiadało celowi interesu ogólnego polegającemu na poprawie bezpieczeństwa na drogach, nie wykraczając poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.

Publiczne ujawnienie danych osobowych dotyczących wykroczeń drogowych, w tym danych dotyczących punktów karnych nałożonych za ich popełnienie, może stanowić poważną ingerencję w prawa podstawowe do poszanowania życia prywatnego i ochrony danych osobowych, ponieważ może spowodować dezaprobatę społeczeństwa i prowadzić do stygmatyzacji danej osoby.

O ile publiczny dostęp do dokumentów urzędowych stanowi, jak wynika z motywu 154 tego rozporządzenia, interes publiczny mogący uzasadniać ujawnienie danych osobowych zawartych w takich dokumentach, o tyle dostęp ten należy jednak pogodzić z prawami podstawowymi do poszanowania życia prywatnego i ochrony danych osobowych, jak zresztą wyraźnie tego wymaga wspomniany art. 86. Biorąc pod uwagę w szczególności wrażliwość danych dotyczących punktów karnych nakładanych za wykroczenia drogowe i wagę ingerencji w prawa podstawowe do poszanowania życia prywatnego i ochrony danych osobowych osób, których dane dotyczą, należy uznać, że prawa te są nadrzędne wobec interesu publicznego polegającego na uzyskaniu dostępu do dokumentów urzędowych, w szczególności do krajowego rejestru pojazdów i ich kierowców.

Wyrok TSUE z dnia 22 czerwca 2021 r., C-439/19

Standard: 84246 (pełna treść orzeczenia)