Lot, który stanowi część imprezy turystycznej (art. 8 ust. 2 rozp. 261/2004)

Art. 8 ust. 2 rozporządzenia nr 261/2004 należy interpretować w ten sposób, że pasażer, który na podstawie dyrektywy Rady 90/314/EWG z dnia 13 czerwca 1990 r. w sprawie zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek (Dz.U. 1990, L 158, s. 59) może dochodzić od organizatora imprezy turystycznej zwrotu kosztów biletu samolotowego, nie może w związku z tym dochodzić zwrotu kosztów tego biletu na podstawie rzeczonego rozporządzenia od przewoźnika lotniczego, i to również wtedy, gdy ze względów finansowych organizator imprezy turystycznej nie jest w stanie zwrócić tych kosztów oraz gdy nie podjął żadnych środków mających zagwarantować ich zwrot.

Artykuł 8 ust. 2 rozporządzenia nr 261/2004 implikuje, że prawa do zwrotu kosztów biletu, na podstawie, odpowiednio, przywołanego rozporządzenia i dyrektywy 90/314, nie podlegają kumulacji, ponieważ tego rodzaju kumulacja uprawnień mogłaby doprowadzić do nieuzasadnionej nadmiernej ochrony danego pasażera, ze szkodą dla obsługującego lot przewoźnika lotniczego, gdyż ryzykowałby on tym, że ponosiłby on w stosunku do klientów organizatora imprezy turystycznej część odpowiedzialności spoczywającej na organizatorze imprezy turystycznej na podstawie umowy zawartej między nim a jego klientami. 

Z powyższego wynika, że pasażerowie, którzy na podstawie dyrektywy 90/314 mogą dochodzić od organizatora imprezy turystycznej zwrotu kosztów biletu samolotowego, nie mogą dochodzić zwrotu kosztów tego biletu od przewoźnika lotniczego na podstawie rozporządzenia nr 261/2004.  Wniosek ten pozostaje aktualny również w sytuacji, gdy organizator imprezy turystycznej ze względów finansowych nie mógłby zwrócić kosztów biletu i nie podjąłby żadnych środków mających zagwarantować ich zwrot. 

W świetle jasnego brzmienia art. 8 ust. 2 rozporządzenia nr 261/2004 nie ma znaczenia, czy organizator imprezy turystycznej nie jest ze względów finansowych w stanie zwrócić kosztów biletu, czy podjął środki mające zagwarantować ów zwrot, czy też, czy okoliczności uniemożliwiają wykonanie ciążącego na nim zobowiązania do zwrotu na rzecz odnośnych pasażerów.

Art. 7 dyrektywy 90/314 w związku z jej motywem 21 przewiduje m.in., że na wypadek niewypłacalności organizator imprezy turystycznej musi zapewnić dostateczne zabezpieczenie umożliwiające zwrot zapłaconych pieniędzy. Trybunał orzekł, że art. 7 dyrektywy 90/314 ustanawia w przypadku upadłości organizatora obowiązek osiągnięcia rezultatu polegającego na przyznaniu uczestnikom zorganizowanych podróży, wakacji i wycieczek uprawnienia do zabezpieczenia zwrotu zapłaconych pieniędzy i powrotu z podróży, a celem tego zabezpieczenia jest właśnie ochrona konsumenta przed skutkami tej upadłości, niezależnie od jej przyczyn (zob. podobnie wyrok z dnia 15 czerwca 1999 r., Rechberger i in., C-140/97; postanowienie z dnia 16 stycznia 2014 r., Baradics i in., C-430/13).

Wyrok TSUE z dnia 10 lipca 2019 r., C-163/18

Standard: 83850 (pełna treść orzeczenia)

Art. 8 ust. 2 rozporządzenia nr 261/2004 odnosi się do lotu stanowiącego część imprezy turystycznej, co nasuwa wniosek, iż lot nie jest równoznaczny z podróżą, a podróż może obejmować większą liczbę lotów. W tym względzie ust. 1 omawianego artykułu posługuje się bezpośrednio pojęciem „lot powrotny”, wskazując tym samym istnienie lotu do miejsca przeznaczenia, wykonanego w ramach tej samej podróży.

Twierdzenie to znajduje poparcie w art. 2 lit. h) rozporządzenia nr 261/2004, który definiuje „miejsce docelowe” jako miejsce lądowania określone na bilecie przedstawionym na stanowisku kontrolnym lub, w przypadku lotów łączonych, miejsce lądowania ostatniego lotu.

Art. 8 ust. 1 rozporządzenia nr 261/2004 dokonuje rozróżnienia między pierwszym miejscem odlotu a miejscem docelowym pasażerów, odnosząc się w ten sposób do dwóch różnych miejsc. Tymczasem gdyby przyjąć, że „lot” w rozumieniu art. 3 ust. 1 lit. a) tego rozporządzenia należy postrzegać jako podróż do miejsca przeznaczenia i z powrotem, wówczas oznaczałoby to, że jego miejsce docelowe pokrywa się z pierwszym miejscem odlotu. W tych okolicznościach przepis ten zostałby pozbawiony sensu.

Postrzeganie „lotu” w rozumieniu art. 3 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 261/2004 jako podróży do miejsca przeznaczenia i z powrotem skutkowałoby w rzeczywistości obniżeniem poziomu ochrony, którą należy przyznać pasażerom na mocy tego rozporządzenia, co byłoby sprzeczne z jego celem polegającym na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony pasażerów (zob. podobnie wyrok z dnia 10 stycznia 2006 r. w sprawie C-344/04).

Wyrok TSUE z dnia 10 lipca 2008 r., C-173/07

Standard: 83805 (pełna treść orzeczenia)