Zdarzenia zewnętrzne pojęcia „nadzwyczajnych okoliczności” w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozp. nr 261/2004

Dane zdarzenie powinno pozostawać poza zakresem skutecznej kontroli danego obsługującego przewoźnika lotniczego, należy przypomnieć, że zdarzenia, których pochodzenie ma charakter „wewnętrzny”, należy odróżnić od zdarzeń, których pochodzenie ma charakter „zewnętrzny” wobec obsługującego przewoźnika lotniczego. Pojęcie to obejmuje, w związku z wystąpieniem takich zdarzeń „zewnętrznych”, zdarzenia, które częściowo wynikają z działalności przewoźnika lotniczego, a częściowo z okoliczności zewnętrznych, spotykanych w praktyce z różną częstotliwością, nad którymi jednak przewoźnik lotniczy nie panuje, ponieważ są one spowodowane zdarzeniem naturalnym lub zachowaniem osoby trzeciej, takiej jak inny przewoźnik lotniczy lub podmiot publiczny względnie prywatny, ingerującym w działalność lotniczą lub działalność portu lotniczego. 

Wyrok TSUE z dnia 16 maja 2024 r., C-405/23

Standard: 83757 (pełna treść orzeczenia)

Z orzecznictwa Trybunału dotyczącego pojęcia „nadzwyczajnych okoliczności” w rozumieniu art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 wynika, że zdarzenia, których pochodzenie ma charakter „wewnętrzny”, należy odróżnić od zdarzeń, których pochodzenie ma charakter „zewnętrzny” wobec obsługującego przewoźnika lotniczego.

Pojęcie to obejmuje w związku z wystąpieniem takich zdarzeń „zewnętrznych”:

• zderzenie samolotu z ptakiem (zob. podobnie wyrok z dnia 4 maja 2017 r., Pešková i Peška, C‑315/15),
• uszkodzenie opony statku powietrznego przez ciało obce, takie jak ruchomy element, znajdujące się na pasie startowym lotniska (zob. podobnie wyrok z dnia 4 kwietnia 2019 r., Germanwings, C-501/17),
• obecność paliwa na pasie startowym lotniska powodująca jego zamknięcie (zob. podobnie wyrok z dnia 26 czerwca 2019 r., Moens, C‑159/18),
• zderzenie między sterem wysokości samolotu znajdującego się w pozycji postojowej a wingletem samolotu innego przewoźnika lotniczego spowodowane przemieszczeniem tego drugiego samolotu (zob. podobnie postanowienie z dnia 14 stycznia 2021 r., Airhelp, C‑264/20),
• ukrytą wadę produkcyjną, względnie akty sabotażu lub terroryzmu (zob. podobnie wyroki: z dnia 22 grudnia 2008 r., Wallentin-Hermann, C‑549/07; z dnia 17 września 2015 r., van der Lans, C‑257/14).

Wspólną cechą wszystkich tych zdarzeń jest to, że wynikają one z działalności przewoźnika lotniczego i z okoliczności zewnętrznych, spotykanych w praktyce z różną częstotliwością, nad którymi jednak przewoźnik lotniczy nie panuje, ponieważ są one spowodowane zdarzeniem naturalnym lub zachowaniem osoby trzeciej, takiej jak inny przewoźnik lotniczy lub podmiot publiczny, względnie prywatny, ingerującym w działalność lotniczą lub działalność portu lotniczego.

Srajki zewnętrzne względem działalności danego przewoźnika lotniczego, podejmowane przez kontrolerów lotniczych lub pracowników portu lotniczego, mogą stanowić „nadzwyczajne okoliczności” w rozumieniu art. 5 ust. 3 tego rozporządzenia  (zob. podobnie wyrok z dnia 4 października 2012 r., Finnair, C‑22/11). Tego rodzaju strajki nie wchodzą w zakres działalności tego przewoźnika i tym samym nie pozwalają mu na skuteczne panowanie nad nimi.

Strajk zainicjowany, a następnie podjęty przez członków własnego personelu danego przedsiębiorstwa transportu lotniczego stanowi zdarzenie „wewnętrzne” tego przedsiębiorstwa, włącznie ze strajkiem wszczętym przez związki zawodowe, o ile działają one w interesie jego pracowników. Niemniej jednak, gdy tego rodzaju strajk wynika z żądań, które mogą zaspokoić jedynie władze publiczne, i które w związku z tym nie pozwalają danemu przewoźnikowi lotniczemu na skuteczne panowanie nad nimi, może on stanowić „nadzwyczajne okoliczności”

Wyrok TSUE z dnia 23 marca 2021 r., C-28/20

Standard: 83675 (pełna treść orzeczenia)