Odrzucenie pozwu i sprzeciwu od europejskiego nakazu zapłaty (art. 11 rozp. 1896/6006 i art. 505[19a] k.p.c.)
Rozporządzenie nr 1896/2006 z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiające postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty Sprzeciw od europejskiego nakazu zapłaty (art. 16 i 17 rozp. 1896/2006 i art. 505[19] k.p.c.) Europejskie postępowanie nakazowe (art. 505[15] – 505[20] k.p.c.)
Zgodnie z brzmieniem art. 505[19a] k.p.c. sąd odrzuca sprzeciw wniesiony po upływie przypisanego terminu lub z innych przyczyn niedopuszczalny, jak również sprzeciw którego braków pozwany nie usunął w terminie. W doktrynie na tle tego przepisu wprost wskazuje się, że doprecyzował on podstawy, w jakich dokonuje się odrzucenia sprzeciwu od nakazu zapłaty wydanego w europejskim postępowaniu nakazowym, a wprowadzenie takiej regulacji pozwala na usunięcie wątpliwości interpretacyjnych w zakresie, jakie przepisy będą miały zastosowanie, bowiem kwestia ta nie jest rozstrzygnięta na gruncie rozporządzenia nr 1896/2006.
Art. 505[19a] k.p.c. pozwala na określenie jaki podmiot, w jakich przypadkach oraz w jakiej formie odmówi rozpoznania sprzeciwu wniesionego od europejskiego nakazu zapłaty. Jednocześnie w doktrynie wskazuje się też, że w przypadku usuwania braków formalnych sprzeciwu do europejskiego nakazu zapłaty stosuje się odpowiednio przepisy ogólne k.p.c., w tym art. 130[1] k.p.c. (por. I. G. w: red. E. Marszałkowska-K., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Legalis 2019, art. 505[19a] k.p.c.).
Ustawodawca – tak unijny, jak i krajowy – nie wprowadził w przypadku dokonywania czynności procesowych w europejskim postępowania nakazowym wyjątków od ogólnych wymogów ustanowionych na mocy art. 89 § 1 i art. 126 § 3 k.p.c., a co za tym idzie niespełnienie określonych w tych przepisach wymogów sprawia, że czynność procesowa dotknięta jest brakami formalnymi, które podlegają usunięciu zgodnie z przepisami art. 130 k.p.c. w przypadku zwykłych pism oraz art. 130[1] k.p.c. w przypadku istnienia wymogu wniesienia pisma procesowego na urzędowym formularzu. O ile przy tym wskazane przepisy w razie nieusunięcia w ustawowym terminie braków pism przewidują co do zasady zwrot pisma na zarządzenie przewodniczącego, o tyle art. 505[19a] k.p.c. stanowi, że Sąd odrzuca sprzeciw którego braków pozwany nie usunął w terminie – w domyśle w trybie przewidzianym przepisami ogólnymi dotyczącymi czynności procesowych.
Postanowienie SO w Szczecinie z dnia 29 listopada 2019 r., VIII Gz 239/19
Standard: 83299 (pełna treść orzeczenia)
Zgodnie z art. 11 ust. 1 Rozporządzenia sąd odrzuca pozew z przyczyn zarówno formalnych takich, jak nie spełnienie wymogów określonych w art. 2, 3, 4, 6, i 7 oraz nie przesłanie przez powoda odpowiedzi w terminie wyznaczonym przez sąd zgodnie z art. 9 ust. 2 albo nie przesłania odpowiedzi w terminie wyznaczonym przez sąd lub odrzucenia propozycji sądu (lit a, c, d), jak i przyczyny merytorycznej w razie oceny, że roszczenie jest oczywiście nieuzasadnione (lit. b).
Od odrzucenia pozwu nie przysługuje odwołanie, lecz rozstrzygnięcie to nie zamyka powodowi możliwości dochodzenia roszczenia w nowym pozwie o wydanie europejskiego nakazu zapłaty lub przy zastosowaniu dowolnej innej procedury przewidzianej prawem państwa członkowskiego (ust. 2 i 3).
Unormowania Rozporządzenia wyprzedzają przepisy prawa krajowego, a więc oczywiście chybione jest odwołanie się przez skarżącego do art. 199 k.p.c. w zakresie skutków procesowych odrzucenia pozwu w postępowaniu w sprawie europejskiego nakazu zapłaty.
Pojęcie „odrzucenia pozwu” w rozumieniu Rozporządzenia jest pojęciem autonomicznym obejmującym rozstrzygnięcia sądu dotyczące zarówno sytuacji, w których pozew zawiera nieusunięte braki formalne lub nie spełnia wymogów określonych w Rozporządzeniu, jak i sytuacji, w których sąd nie jest właściwy do rozpoznania sprawy w świetle przepisów prawa wspólnotowego, zwłaszcza przepisów Rozporządzenia Rady WE NR 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i Handlowych (Dz.U. UE. L. z 2001 r., Nr 12, poz. 1, Dz. U. UE - sp. 19 - 4 - 42) albo uznaje roszczenia za oczywiście nieuzasadnione, a więc dokonuje jego oceny w świetle przepisów prawa materialnego.
Skutek odrzucenia pozwu w sferze uchybień formalnych może być zróżnicowany w zależności od rodzaju wadliwości pozwu wymienionych w Rozporządzeniu, a w przypadku wydania takiego orzeczenia z przyczyny nieusunięcia braków formalnych ma skutek zbliżony do skutku wywołanego zastosowaniem w prawie krajowym instytucji zwrotu pozwu. W razie ich nieusunięcia, gdy pozew spełnia wymogi określone w Rozporządzeniu, ich usunięcie po terminie określonym przez sąd i po wydaniu postanowienia o odrzuceniu pozwu wskazuje na wolę powoda dochodzenia roszczenia, a więc pozew może być potraktowany jako nowy pozew i może mu być nadany bieg z datą usunięcia braków. Taka wykładnia wynika wprost z art. 11 ust. 3 Rozporządzenia i błędne byłoby utożsamianie określenia „nowy pozew” wyłącznie z nowym fizycznie pismem procesowym. Stanowisko to wspiera zasada skuteczności zakazująca takiego kształtowania rozwiązań proceduralnych, które uniemożliwiają w praktyce lub nadmiernie utrudniają wykonywanie praw przyznanych przez prawo Unii.
Postanowienie SN z dnia 27 października 2015 r., V CSK 204/15
Standard: 83304 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 83303