Nabycie prawa do prowizji (art. 761[3] § 1 k.c.)

Prowizja agenta (art. 758[1]; art. 761 - 761[7] k.c.) Umowa agencyjna (art. 758-764[9] k.c.)

Wyświetl tylko: SASN

Były agent nabywa prawo do prowizji od umów zawartych przez niego z klientami w czasie trwania umowy agencyjnej, także gdy spełnienie świadczenia przez klienta nastąpiło po ustaniu umowy agencyjnej (art. 761 § 1 w zw. z art. 761[3] § 1 k.p.c.). Jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że prowizja obliczona od spełnionego świadczenia obejmuje wynagrodzenie nie tylko za zawarcie umowy, lecz także za późniejszą obsługę klienta, byłemu agentowi przysługuje odpowiednia część prowizji.

Uchwała SN z dnia 26 października 2023 r., III CZP 11/23

Standard: 72470 (pełna treść orzeczenia)

Jeżeli agentowi należy się prowizja dopiero z chwilą wykonania umowy (sprzedania towaru), może on skutecznie żądać wynagrodzenia także w razie niewykonania z przyczyn dotyczących dającego zlecenie, co nie musi oznaczać jego winy, wystarczy, że to nie agent spowodował niewykonanie umowy.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 761[3] § 1 zdanie pierwsze k.c. agent nabywa prawo do prowizji z chwilą zaistnienia jednej z alternatywnie wskazanych sytuacji, w zależności od tego, która z nich wystąpiła wcześniej:

nadejścia terminu spełnienia świadczenia przez dającego zlecenie albo
faktycznego spełnienia świadczenia przez dającego zlecenie, albo
faktycznego spełnienia świadczenia przez klienta.

Dotyczy to tylko tych przypadków, gdy świadczenia zostały wykonane w całości, zgodnie z umową.

Uregulowanie to ma zastosowanie, jeżeli strony nie postanowią inaczej w treści umowy agencyjnej. Jednakże swoboda stron w tym zakresie podlega jednocześnie ograniczeniu na korzyść agenta. Strony nie mogą w umowie postanowić, że agent nabywa prawo do prowizji później niż w chwili, w której klient spełnił swoje świadczenie albo powinien był je spełnić, gdyby dający zlecenie spełnił świadczenie.

Najpóźniejszym momentem powstania prawa do prowizji, jaki może zostać przyjęty w umowie, jest termin faktycznego spełnienia świadczenia przez klienta bądź też termin, w którym klient powinien spełnić świadczenie, jeżeli dający zlecenie już to uczynił.

Oznacza to, że przepis art. 761[3] § 1 k.c. ma charakter semiimperatywny, czyli jednostronnie bezwzględnie obowiązujący.

Wyrok SA w Krakowie z dnia 17 czerwca 2015 r., I ACa 432/15

Standard: 5273 (pełna treść orzeczenia)