Zasada wstecznego działania wpisu z art. 29 u.k.w.h. w stosunku do wpisów konstytutywnych

Zasada wstecznego działania wpisu, wynikająca z art. 29 u.k.w.h., ma zastosowanie także do wpisów konstytutywnych, gdy taki wpis jest wymagany, z tym że taki skutek wywołuje dopiero prawomocny wpis (zob. uchwały SN z 9 marca 1995 r., III CZP 149/94, z 21 maja 2002 r., III CZP 29/02).

Istotą wpisu konstytutywnego jest, dopełnienie materialno-prawnej skuteczności określonych zdarzeń i czynności prawnych, stanowiących źródło nabycia, zmiany lub wygaśnięcia ujawnionych praw. Oznacza to, że materialno-prawne i procesowe skutki wpisu konstytutywnego następują po uprawomocnieniu się wpisu i dopiero wtedy opatrzone są mocą wsteczną od chwili złożenia wniosku o wpis. Zasada ta dotyczy zarówno ustanowienia prawa odrębnej własności lokalu, powstania hipoteki (art. 67 u.k.w.h.), jak i jej przeniesienia (art. 79 zd. 2 u.k.w.h.).

Postanowienie SN z dnia 29 lutego 2024 r., II CSKP 1490/22

Standard: 83093 (pełna treść orzeczenia)

Art. 29 u.k.w.h. zawiera ogólne uregulowanie obejmujące wszelkie skutki prawne związane z wpisem do księgi wieczystej, a jego treść nie daje podstaw do różnicowania wpisów o charakterze deklaratywnym i konstytutywnym. W zakresie uregulowanym tym przepisem nie znajdzie zastosowania art. 521 § 1 k.p.c., przewidziana tym przepisem reguła znajduje bowiem zastosowanie „jeżeli przepis szczególny inaczej nie stanowi”.

Treść art. 29 u.k.w.h. pozwala przyjąć, że wpis użytkowania wieczystego (lub inny wpis konstytutywny) wywiera skutek wsteczny od daty złożenia wniosku, i z tą datą powstaje lub przechodzi na nabywcę określone prawo. W przypadku użytkowania wieczystego należy konsekwentnie przyjąć, na co wskazywano w doktrynie, że od tej daty liczy się termin, na jaki prawo zostało ustanowione.

Uchwała SN z dnia 21 maja 2002 r., III CZP 29/02

Standard: 58279 (pełna treść orzeczenia)