Umowa ubezpieczenia jako transakcja handlowa w rozumieniu 2 pkt 1 D. 2011/7

Artykuł 2 pkt 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych należy interpretować w ten sposób, że:

pojęcie „transakcji handlowych” obejmuje umowę ubezpieczenia, w ramach której ubezpieczyciel zobowiązuje się wobec przedsiębiorstwa do spełnienia określonego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w tej umowie wypadku ubezpieczeniowego, a przedsiębiorstwo to zobowiązuje się wobec ubezpieczyciela do zapłaty składki ubezpieczeniowej.

Umowa ubezpieczenia, której ubezpieczyciel zobowiązuje się wobec drugiej strony do spełnienia określonego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w tej umowie wypadku ubezpieczeniowego, a owa druga strona zobowiązuje się wobec ubezpieczyciela do zapłaty składek ubezpieczeniowych, stanowi zatem transakcję handlową prowadzącą do świadczenia usług w rozumieniu art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7, pod warunkiem że do transakcji tej dochodzi między przedsiębiorstwami lub między przedsiębiorstwami a organami publicznymi. Działalność ubezpieczeniowa wykonywana przez przedsiębiorcę, takiego jak zakład ubezpieczeń, jest bowiem działalnością gospodarczą, to znaczy działalnością polegającą na oferowaniu towarów lub usług na danym rynku (wyrok z dnia 27 czerwca 2017 r., Congregación de Escuelas Pías Provincia Betania, C-74/16). Działalność ubezpieczeniowa, o ile wykonywana jest za wynagrodzeniem, wiąże się zatem z „usługą” w rozumieniu art. 57 TFUE, a w konsekwencji – ze „świadczeniem usług” w rozumieniu art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7.

W świetle pojęcia „transakcji handlowych” w rozumieniu art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7, zgodnie z jego wykładnią dokonaną przez Trybunał, z ekonomicznego punktu widzenia spoczywający na ubezpieczającym obowiązek zapłaty składki uzasadnia sama gwarancja wypłaty odszkodowania w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego, jaką w zamian uzyskuje on od ubezpieczyciela. W tych okolicznościach, choćby odszkodowanie nie było ani natychmiastowe, ani pewne, zważywszy na nieprzewidywalność zajścia owego wypadku, składka płacona przez ubezpieczonego stanowi „gospodarcze świadczenie wzajemne” względem świadczenia ubezpieczyciela, polegającego na udzielaniu przez czas trwania umowy ubezpieczenia gwarancji wypłacenia ubezpieczonemu odszkodowania w razie zajścia wypadku ubezpieczeniowego (zob. podobnie wyrok z dnia 27 czerwca 2017 r., Congregación de Escuelas Pías Provincia Betania, C-74/16).

Wykładni tej nie podważa motyw 8 dyrektywy 2011/7, który wyłącza z jej zakresu stosowania płatności w formie odszkodowań, łącznie z płatnościami towarzystw ubezpieczeniowych, nie odnosząc się jednak do umów ubezpieczenia [zob. analogicznie wyrok z dnia 9 lipca 2020 r., RL (Dyrektywa dotycząca zwalczania opóźnień w płatnościach), C-199/19]. Umowy te są zatem objęte zakresem stosowania tej dyrektywy.

W wyroku z dnia 13 września 2018 r., Česká pojišťovna, C-287/17, Trybunał potwierdził, że umowy ubezpieczenia zawarte między dwoma przedsiębiorstwami wiążą się z „transakcją handlową” w rozumieniu art. 2 pkt 1 dyrektywy 2011/7 i że w konsekwencji umowy te są objęte jej przedmiotowym zakresem stosowania.

Postanowienie TSUE z dnia 11 grudnia 2023 r., C-303/23

Standard: 82987 (pełna treść orzeczenia)