Ciężar udowodnienia, że transakcja płatnicza była autoryzowana przez użytkownika lub że została wykonana prawidłowo

Zasady dowodowe umożliwiające wykazanie, że dana transakcja płatnicza została „autoryzowana” przez użytkownika usług płatniczych w rozumieniu art. 54 i 59 dyrektywy 2007/64, a w szczególności procedura pozwalająca na weryfikację autentyczności pełnomocnictwa, nie są zharmonizowane przez tę dyrektywę, a zatem podlegają prawu krajowemu.

Na podstawie art. 59 ust. 2 dyrektywy 2007/64, w przypadku gdy użytkownik usług płatniczych zaprzecza temu, że autoryzował wykonaną transakcję płatniczą, jak ma to miejsce w sprawie w postępowaniu głównym, użycie instrumentu płatniczego, takie jak zarejestrowane przez dostawcę usług płatniczych, samo w sobie niekoniecznie jest wystarczające do udowodnienia, że ta transakcja płatnicza została przez płatnika usług płatniczych autoryzowana.

Ponieważ dyrektywa 2007/64 dokonuje pełnej harmonizacji w regulowanych przez nią kwestiach, należy uznać, że przewidziany w art. 54 ust. 2 tej dyrektywy warunek, według którego zgoda na wykonanie transakcji płatniczej musi zostać udzielona w formie uzgodnionej między użytkownikiem usług płatniczych a jego dostawcą usług płatniczych, stanowi bezwzględnie wymóg, który państwa członkowskie muszą wdrożyć bez możliwości odstąpienia od niego. Nic w systematyce tego art. 54 nie pozwala zresztą uznać, że przewidując w sposób precyzyjny ten wymóg, zgodnie z którym w braku takiej zgody daną transakcję płatniczą uznaje się za nieautoryzowaną, prawodawca Unii zmierzał jedynie do tego, aby sporządzenie autoryzacji płatności ograniczało się do weryfikacji formalnej prawidłowości czynności prawnych dokonanych w celu udzielenia tej zgody.

Zgodnie z art. 86 ust. 3 dyrektywy 2007/64 państwa członkowskie zapewniają, aby dostawcy usług płatniczych nie stosowali na niekorzyść użytkowników usług płatniczych odstępstw od przepisów prawa krajowego przyjętych w celu wykonania niniejszej dyrektywy lub odpowiadających im.

Zgodnie z motywem 33 zdanie trzecie dyrektywy 2007/64 wszelkie warunki umowne dotyczące wydania i korzystania z instrumentu płatniczego, których skutkiem byłoby zmniejszenie ciężaru dowodu spoczywającego na wydawcy, powinny być uznane za nieważne.

Dostawca tych usług nie może skutecznie powoływać się na okoliczność, że rozpatrywane transakcje płatnicze zostały zainicjowane przez pełnomocnika posiadającego pełnomocnictwo opatrzonego apostille przez właściwy organ obcego państwa, aby zmniejszyć spoczywający na nim ciężar dowodu, że transakcja płatnicza była autoryzowana.

Wynika z tego, że gdy użytkownik usługi płatniczej kwestionuje autentyczność pełnomocnictwa, na które się wobec niego powołano, i zaprzecza, by autoryzował wykonane transakcje płatnicze, sama weryfikacja formalnej prawidłowości pełnomocnictwa nie jest wystarczająca, aby wykazać, że transakcje te zostały autoryzowane, a tym samym aby zwolnić tego dostawcę usług płatniczych z większej odpowiedzialności, bez wykazania przez tego dostawcę usług płatniczych, że ów użytkownik usług płatniczych należycie wyraził zgodę na te transakcje zgodnie z uzgodnioną z nim procedurą wyrażania zgody za pomocą tego pełnomocnictwa.

Dostawca usług płatniczych musi wykazać, że użytkownik usług płatniczych należycie wyraził zgodę zgodnie z uzgodnioną z nim procedurą wyrażania zgody za pomocą tego pełnomocnictwa na daną transakcję płatniczą.

Wyrok TSUE z dnia 11 lipca 2024 r., C-409/22

Standard: 87604 (pełna treść orzeczenia)