Odpowiedzialność odszkodowawcza gminy za niedostarczenie lokalu socjalnego

Zgodnie z art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. 2001, Nr 71, poz. 733 z późń. zm.), jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

W myśl zaś art. 417 § 1 k.c., za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Przesłanką odpowiedzialności gminy jest niedostarczenie lokalu socjalnego osobie uprawnionej do jego otrzymania na mocy prawomocnego orzeczenia sądu, powstanie po stronie właściciela szkody, a także związek przyczynowy pomiędzy tymi dwiema okolicznościami.

Obowiązek gminy, o którym mowa w art. 18 ust. 5 u.o.p.l. polegający na złożeniu oferty najmu lokalu socjalnego jest korelatem uprawnienia osoby eksmitowanej do zawarcia umowy najmu, natomiast w relacji z właścicielem lokalu jest ściśle związany z wykonywaniem władzy publicznej w zakresie wykonywania zadań własnych przez jednostki samorządu terytorialnego i zapewnieniem wierzycielowi możliwości podjęcia skutecznej egzekucji. Przesłankę odpowiedzialności odszkodowawczej gminy za szkodę poniesioną przez właściciela za niedostarczenie lokalu socjalnego stanowi bezprawne zaniechanie wykonania obowiązku publicznoprawnego wynikającego z ustawy a nie obowiązku wynikającego z orzeczenia sądowego.

Prawomocny wyrok przyznający uprawnienie do lokalu socjalnego ma to znaczenie, że gmina właściwa jest zobowiązana zapewnić osobie uprawnionej lokal socjalny (art. 14 ust. 1 zd. 1 u.o.p.l.). Brak ustawowego unormowania terminu wykonania obowiązku i zdarzeń, od których byłby uzależniony jego bieg, pozostaje bez wpływu na aktualizację obowiązku naprawienia szkody poniesionej przez właściciela wskutek braku możliwości podjęcia skutecznej egzekucji, dysponowania lokalem i osiągania z tego tytułu dochodów lub poniesienia kosztów korzystania przez osoby eksmitowane z lokalu. Przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej gminy jest bezprawność działania polegająca na zaniechaniu wykonania obowiązku. Ustalenie faktu zaniechania wiąże się z wiedzą gminy o wyroku, którym zostało przyznane uprawnienie do lokalu socjalnego. Gmina nie jest stroną stosunku pomiędzy właścicielem a lokatorem. Jeżeli gmina uczestniczy w procesie realizując uprawnienie do wstąpienia do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego (art. 15 ust. 2 u.o.p.l.), wiedzę taką ma z chwilą jego wydania. Uczestnictwo w procesie jest jednak uprawnieniem a nie obowiązkiem, a więc sama możliwość udziału w procesie wskutek zawiadomienia przez sąd nie jest równoznaczna z wiedzą o wyroku. W takim wypadku ustalenie chwili uzyskania wiedzy musi nastąpić in casu z uwzględnieniem wszystkich okoliczności faktycznych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2015 roku, V CA 1/15, OSNC 2016/C/61, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2015 roku, V CA 2/15, Legalis nr 1285395).

Należy wyraźnie podkreślić, że art. 14 ust. 6 u.o.p.l. nakazuje wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, nie zaś do czasu faktycznego zawarcia umowy najmu takiego lokalu. Takie rozumienie przytoczonego przepisu winno zostać odniesione do zakresu odpowiedzialności odszkodowawczej opisanej w art. 18 ust. 5 u.o.p.l. W konsekwencji gmina nie powinna ponosić negatywnych konsekwencji związanych z dalszym zajmowaniem lokalu przez osobę uprawnioną, co do której właściciel dysponuje odrębnym roszczeniem wynikającym z art. 18 ust. 1 i 3 u.o.p.l. Z tożsamych względów należy przeciwstawić się trwaniu obowiązku gminy w okresie od chwili złożenia oferty umowy najmu do czasu jej faktycznego zawarcia. Przyczyny takiego stanu rzeczy mogą pozostawać różnorodne, w tym obciążać zarówno uprawnionego do lokalu socjalnego, jak również samą gminę, niemniej jednak to powód chcąc rozszerzyć zakres odpowiedzialności ponad datę złożenia oferty umowy najmu winien zgodnie z zasadą ciężaru dowodu wykazać okoliczności przemawiające za rozszerzonym czasookresem odpowiedzialności.

W myśl art. 417 k.c. w zw. z art. 442 1 k.c. przedawnienie roszczeń odszkodowawczych kierowanych przeciwko gminie z uwagi na brak dostarczenia lokalu socjalnego ulega 3 letniemu terminowi przedawnienia.

Odpowiedzialność odszkodowawcza gminy na podstawie art. 18 ust. 5 u.o.p.l. odwołuje się do treści art. 417 k.c., a to oznacza, że ustawa nie ogranicza szkody, naprawienia której może żądać właściciel w przypadku niewykonania przez gminę wyroku obligującego do dostarczenia lokalu socjalnego. Roszczenie odszkodowawcze obejmuje zatem wynagrodzenie szkody w pełnej wysokości, w tym także z tytułu opłat eksploatacyjnych związanych z zajmowaniem lokalu (por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2008 roku, III CZP 46/08, Lex nr 437195, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2013 roku, II CSK 323/09, Lex nr 602680, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2012 roku, III CZP 12/12, OSNC 2012/12/138, wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 28 stycznia 2015 roku, III Ca 1373/14, Lex nr 2126039, wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 7 października 2014 roku, III Ca 636/14, Lex nr 2130889).

Roszczenie wywiedzione w oparciu o treść art. 18 ust. 5 u.o.p.l. uprawnia powoda do żądania naprawienia szkody nie tylko w zakresie czynszu, jaki mógłby uzyskać, gdyby swobodnie dysponował lokalem, ale także kosztów związanych z opłatami eksploatacyjnymi (zasada pełnego odszkodowania – art. 361 § 2 k.c.). Nie oznacza to jednak, że wartości te (czynsz oraz opłaty eksploatacyjne) mogą być swobodnie modyfikowane w toku trwającego postępowania bez negatywnych konsekwencji związanych z ewentualnym podniesieniem zarzutu przedawnienia. Należy podkreślić, że w ramach reżimu odpowiedzialności deliktowej gminy zarówno w przypadku czynszu, jak i opłat eksploatacyjnych obowiązuje 3 – letni termin przedawnienia roszczeń (art. 442 1 k.c.).

Należy odróżnić aktualizację obowiązku pozwanego do dostarczenia lokalu socjalnego od obowiązku uiszczenia na rzecz właściciela stosownego odszkodowania. O ile powstanie obowiązku winno być konkretyzowane w realiach konkretnego przypadku, o czym mowa była we wcześniejszej części rozważań (w tym powołane orzecznictwo m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2015 roku, V CA 1/15, OSNC 2016/C/61, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2015 roku, V CA 2/15, Legalis nr 1285395), o tyle nawet jego ustalenie nie powoduje automatycznego zobowiązania zapłaty skonkretyzowanej kwoty. Należy przyjąć, że dopiero brak wywiązania się z ciążącego na gminie obowiązku może, ale nie musi, skutkować powstaniem roszczenia o charakterze odszkodowawczym.

Z ustawowej treści art. 18 ust. 5 u.o.p.l. nie wynika jego okresowy charakter, który został wprost nadany przez ustawodawcę odszkodowaniu należnemu od byłego lokatora w dalszym ciągu zajmującego lokal – art. 18 ust. 1 u.o.p.l. Tym samym brak jest podstawy prawnej do uznania, że zobowiązanie gminy z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego jest periodyczne, w szczególności zaś, że wymagalność świadczeń przysługujących właścicielowi lokalu występuje w przypadku każdego miesiąca niezapewnienia lokalu socjalnego.

Możliwość stwierdzenia opóźnienia dłużnika w kontekście normy art. 481 § 1 k.c. wymaga ustalenia, że miał on wiedzę o skonkretyzowanym obowiązku oraz dniu, w którym winien się z niego najpóźniej wywiązać, aby uniknąć pozostawania w stanie opóźnienia (w tym przypadku chodzi o roszczenie odszkodowawcze wyrażone stosowną kwotą pieniężną).

Zależność między wysokością odszkodowania, a okresem zajmowania lokalu przez byłego lokatora ma charakter wprost proporcjonalny. Innymi słowy należność ta będzie zwiększać się wraz z wydłużającym się czasookresem, w którym właściciel nie może swobodnie dysponować lokalem. Wierzyciel może zatem dochodzić stosownego odszkodowania nawet za jeden dzień braku realizacji obowiązku przez gminę, o ile wykaże że w tej konkretnej dacie poniósł szkodę. Na tych samych zasadach może być formułowane roszczenia za cały okres stwierdzonego zaniechania, za poszczególne miesiące, czy miesiąc, a także zindywidualizowane dni. Jeżeli jednak właściciel zamierza korzystać z uprawnienia wynikającego z instytucji art. 482 k.c. powinien dochować wszelkich aktów staranności, z których będzie wywodził w przyszłości korzystne dla siebie skutki prawne. Oznacza to, że domaganie się przez A. P. skapitalizowanych odsetek w realiach niniejszej sprawy powinno być poprzedzone każdorazowo wezwaniem Miasta Ł. do spełnienia świadczenia przy uwzględnieniu czynników konkretyzujących zobowiązanie w świetle jego wymagalności – oznaczenie okresu, wysokości należności oraz terminu, w którym powinno być ono spełnione. Takie warunki nie ziściły się w niniejszej sprawie, co wykluczało oparcie się na przedłożonych przez powoda zestawieniach należności skapitalizowanych odsetek.

Wyrok SR dla Łodzi – Śródmieścia z dnia 4 kwietnia 2017 r., I C 537/15

Standard: 9333 (pełna treść orzeczenia)

Podstawą odpowiedzialności pozwanej Gminy za szkodę, na powstanie której powoływała się powódka jest przepis art. 18 ust. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) w zw. z art. 417 k.c. Zgodnie z tym przepisem - jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy na podstawie art. 417 k.c.

Przepis art. 417 k.c. stanowi konkretyzację wyrażonej w art. 77 Konstytucji zasady prawa obywatela do wynagrodzenia szkody jaka została mu wyrządzona niezgodnym z prawem działaniem lub zaniechaniem władzy publicznej. Według wykładni ustalonej przez orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego art. 77 Konstytucji i stanowiący jego ustawową konkretyzację art. 417 k.c. odnosi się zarówno do kompensacji szkód wyrządzonych przez działanie jak i zaniechanie organów władzy publicznej.

Według utrwalonego w doktrynie i orzecznictwie poglądu niedostarczenie przez gminę lokalu socjalnego osobie uprawnionej na podstawie wyroku sądowego nakazującego eksmisję z dotychczas zajmowanego lokalu stanowi działanie niezgodne z prawem, uprawniające do kompensacji poniesionej w związku z tym szkody. Nie ulega także wątpliwości, że podstawą odpowiedzialności Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz osób prawnych wykonujących zadania z zakresu władzy publicznej na gruncie art. 417 k.c. jest wystąpienie szkody na skutek niezgodnego z prawem wykonywania władzy publicznej oraz istnienie adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy uszczerbkiem a bezprawnym działaniem lub zaniechaniem podmiotów wykonujących władzę publiczną. Należy również zaznaczyć, że odpowiedzialność ta jest niezależna od winy sprawcy, przesłanką odpowiedzialności gminy nie jest wina, lecz tzw. delikt władzy publicznej. Niezbędnym zatem jest ustalenie, czy strona powodowa wykazała istnienie okoliczności, od których uzależniona jest odpowiedzialność pozwanej gminy za niedostarczenie lokalu socjalnego.

Naprawienie szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zatem roszczenie odszkodowawcze właściciela lokalu przeciwko gminie przewidziane w art. 18 ust. 5 cyt. ustawy obejmuje wynagrodzenie szkody w pełnej wysokości (vide postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2008 r., III CZP 46/08, Lex Nr 437195).

Zaniechanie podjęcia przez władzę publiczną działań zapewniających uprawnionej osobie realizację jej prawa podmiotowego jest bezprawne wówczas, gdy narusza skonkretyzowany w przepisach prawa obowiązek, którego wykonanie wyłączałoby powstanie szkody (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28.04.2005 r., III CK 367/04, Biul. SN 2005/7/14). Bezsporny pomiędzy stronami fakt niedostarczenia przez pozwaną gminę lokalu socjalnego uprawnionemu z wyroku eksmisyjnego niewątpliwie zatem stanowi zaniechanie władzy publicznej w powyższym rozumieniu, gdyż zgodnie z art. 4 ust. 2 cyt. ustawy gmina na zasadach i w wypadkach przewidzianych w ustawie zapewnia lokale socjalne i lokale zamienne (…). Zatem niezapewnienie i niedostarczenie lokalu socjalnego osobie do tego uprawnionej stanowi naruszenie tego przepisu i statuuje przesłankę odpowiedzialności pozwanej gminy.

Odpowiedzialność odszkodowawcza gminy za niedostarczenie lokalu socjalnego służy ochronie właściciela, a nie byłego lokatora uprawnionego do lokalu socjalnego, nadto interesy właścicieli lokali bez takiej odpowiedzialności gminy byłyby w istocie pozbawione rzeczywistej ochrony. Należy podkreślić, że odpowiedzialność gminy wobec właściciela za niedostarczenie lokalu socjalnego osobie uprawnionej do takiego lokalu z mocy wyroku orzekającego eksmisję, nie jest odpowiedzialnością subsydiarną w stosunku do obowiązku tej osoby wynikającego z art. 18 ust. 1 i 3 cyt. ustawy (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 czerwca 2008 r., V CSK 31/08, Biul. SN 2008/10/12).

Zgodnie z ugruntowaną linią orzecznictwa Sądu Najwyższego odpowiedzialność eksmitowanego lokatora za bezumowne korzystanie z lokalu i odpowiedzialność gminy z tytułu nie wykonania obowiązku dostarczenia lokalu socjalnego z art. 18 ust. 5 cyt. ustawy jest odpowiedzialnością in solidum, co oznacza, że uprawniony właściciel może dochodzić zapłaty odszkodowania od obydwu zobowiązanych łącznie bądź od każdego oddzielnie, przy czym zapłata odszkodowania przez jednego z nich zwalnia z tego obowiązku drugiego (tak Sąd Najwyższy w uchwale z 7 grudnia 2007 r., III CZP 121/07).

Roszczenie z art. 417 § 1 kc w zw. z art. 18 ust. 5 cyt. ustawy należy interpretować w sposób indywidualny a zarazem szczególny, albowiem właściciel z powodu zaniechania pozwanej Gminy nie może w pełni korzystać ze swojego prawa własności, zaś przepis art. 18 ust. 5 cyt. ustawy został stworzony właśnie na potrzeby ochrony interesów właścicieli lokali, jako strony „słabszej” w porównaniu z gminą. Kwestie dowodowe dotyczące ustalenia szkody, jej rozmiarów, a także istnienia adekwatnego związku przyczynowego rozstrzyga przepis art. 6 k.c. – ciężar wykazania wskazanych okoliczności obciąża tego, kto z ich istnienia wywodzi skutki prawne, w sprawach odszkodowawczych to poszkodowany winien być zainteresowany ich wykazaniem.

Odszkodowanie z art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów (…) zaliczyć należy do zobowiązania do naprawienia szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, które jest świadczeniem bezterminowym, to jego wymagalność zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego. Jest to odpowiedzialność deliktowa oparta na art. 417 § 1 kc (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 11.02.2010 r., I CSK 262/09, lex 738077, z 5.06.2009 r., I CSK 494/08, lex nr 518079). Innymi słowy postawienie takiego zobowiązania w stan wymagalności następuje w rezultacie wezwania dłużnika przez wierzyciela do zapłaty (do spełnienia świadczenia), a zatem wezwanie to przekształca zobowiązanie bezterminowe w terminowe. W takiej sytuacji dopiero zawiadomienie gminy o treści wyroku eksmisyjnego z prawem do lokalu socjalnego jest więc tym momentem, który uruchamia odpowiedzialność odszkodowawczą, gdyż informuje zobowiązaną, że ma dostarczyć osobie eksmitowanej lokal socjalny (podobnie Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13.02.2014 r., V CNP 32/13, lex nr 1463429, Sąd Apelacyjny w Gdańsku z wyroku z dnia 27.05.2014 r., V ACa 606/13, lex nr 1498900).

Aby można postawić zarzut zaniechania podmiot zobowiązany (gmina) musi mieć świadomość istnienia obowiązku nałożonego w wyroku eksmisyjnym, a więc świadomość oczekiwanego i nakazanego zachowania, z którym ustawa wiąże odpowiedzialność w razie jego niewykonania.

Należało przyjąć, że zaniechanie strony pozwanej doprowadziło nie tylko do niemożności korzystania z rzeczy (tu lokalu) przez powódkę, która sama w sobie nie stanowi szkody majątkowej (vide uchwała Sądu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11, Biul. SN Nr 11/2011 i wyrok Sąd Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 30 sierpnia 2012 r., III APa 4/12, lex nr 1220454), ale powódka wykazała, że lokal w przypadku jego opróżnienia rzeczywiście wynajmowałaby i czerpała z tego tytułu korzyści. Z wysokim stopniem prawdopodobieństwa strona powodowa wykazała, że rzeczywiście poniosła szkodę w postaci lucrum cessans. Z pewnością nie jest to tzw. szkoda ewentualna polegająca na utracie szansy uzyskania określonej korzyści, co nie wymaga wysokiego stopnia uprawdopodobnienia, która nie podlega jednak obowiązkowi odszkodowawczemu określonemu w art. 361 § 2 kc (tak wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15.11.2011 r., I ACa 689/11, lex nr 1213883 i cytowane w nim orzeczenia).

Skoro Gmina nie była uczestnikiem postępowania o eksmisję, to nie chwila uprawomocnienia wyroku eksmisyjnego, lecz dopiero zawiadomienie Gminy o treści wyroku eksmisyjnego uruchomiło odpowiedzialność odszkodowawczą przewidzianą w art. 417 kc (podobnie Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 3 kwietnia 2012 r., I ACa 250/12, nie publ., „Odpowiedzialność za zajmowanie lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego w świetle art. 18 ustawy o ochronie praw lokatorów” J. K.).

Należy się zgodzić, jak to przyjął Sąd Najwyższy w wyżej powołanym orzeczeniu z 13.02.2014 r., że przy ustaleniu chwili uruchomienia odpowiedzialności deliktowej gminy należy uwzględnić również odpowiedni czas na znalezienie i przygotowanie przez gminę dla osób uprawnionych odpowiedniego lokalu socjalnego. Takie stanowisko zakłada więc istnienie pewnego usprawiedliwionego przedziału czasu niezbędnego do wykonania przez gminę ciążącego na niej z mocy prawa obowiązku dostarczenia osobie uprawnionej lokalu socjalnego.

Odszkodowanie za niedostarczenie lokalu socjalnego nie jest wprawdzie świadczeniem okresowym, ale ma zbliżony charakter. Z zasad doświadczenia życiowego wynika, że z reguły czynsz najmu (a odszkodowanie w tym przypadku stanowi quasi czynsz najmu, który powódka osiągnęłaby, gdyby lokal był opróżniony i P. L. zostałby przyznany lokal socjalny) za dany miesiąc płatny jest do 10 każdego miesiąca lub innego dnia np. 20-tego w zależności jako strony się umówią. Do rzadkości należą przypadki, gdy czynsz jest płatny z góry pierwszego czy drugiego dnia danego miesiąca. Stąd należało przyjąć, że odszkodowanie za miesiąc marzec stało się wymagalne na koniec tego miesiąca, a zatem roszczenie za dwa pierwsze dni marca nie jest przedawnione.

Wyrok SR we Włocławku z dnia 31 marca 2017 r., I C 2372/16

Standard: 9463 (pełna treść orzeczenia)

Normatywną podstawę roszczenia powódki stanowił art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego z dnia 21 lipca 2001 r. (Dz. U. z 2005 nr 31 poz. 266 z poźn. zm.) w zw. z art. 417 k.c., zgodnie z którym za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

Zgodnie z powyższym do przyjęcia odpowiedzialności pozwanej Gminy konieczne było zaistnienie łącznie trzech przesłanek: szkody po stronie powódki, niezgodnego z prawem działania lub zaniechania pozwanej przy wykonywaniu władzy publicznej oraz związku przyczynowego pomiędzy szkodą a zachowaniem pozwanej. Wszystkie wymienione okoliczności zostały, w ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie wykazane przez powódkę, gdyż zgodnie z treścią art. 6 k.c. i wyrażoną w nim zasadą rozkładu ciężaru dowodu to na niej spoczywał obowiązek udowodnienia poniesionej szkody.

Dostarczanie lokali socjalnych jest ustawowym obowiązkiem gminy wynikającym z przepisu art. 14 ust. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów (…). Jest to więc obowiązek bezwzględny nałożony na nią przez ustawodawcę. W konsekwencji, ograniczone możliwości Gminy w zakresie gospodarowania lokalami socjalnymi i fakt, iż przyznawanie tych lokali osobom uprawnionym odbywa się według ściśle określonych zasad, przestrzeganych przez Gminę, nie stanowią usprawiedliwienia dokonanego przez nią zaniechania w tym zakresie. Należy zwrócić uwagę, że uchwała Rady Gminy jest aktem prawa miejscowego niższej rangi niż przepisy ustawy. Dlatego też postanowienia uchwały nie mogą być usprawiedliwieniem dla bliżej nieokreślonego w czasie odraczania przez Gminę wykonania obowiązku wynikającego z ustawy. Przeciwna argumentacja prowadziłaby do zaakceptowania tezy, iż Gmina może dowolnie, w sposób korzystny dla siebie, ustalać zasady, na których wykona przepisy ustawy. Wówczas przepisy o obowiązku zapłaty odszkodowania za nie złożenie oferty lokalu socjalnego byłyby przepisami martwymi, ponieważ Gmina nigdy nie działałaby bezprawnie, przestrzegając przepisów własnej uchwały, choćby prowadziły one do nie wypełniania norm rangi ustawowej. Dlatego, w ocenie Sądu, w sprawie niniejszej należało uznać, iż co do zasady, pozwana odpowiada za szkodę, spowodowaną nie dostarczeniem lokalu socjalnego eksmitowanemu lokatorowi, jaką ponosi właściciel z uwagi na niemożność swobodnego dysponowania należącym do niego lokalem. Już samo nieprzedstawienie przez pozwaną oferty umowy najmu lokalu socjalnego, to jest nie wykonanie przez Gminę jej ustawowego obowiązku, stanowi zaniechanie w rozumieniu art. 417 § 1 k.c. i należy uznać, że taki pogląd został ugruntowany w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego (m.in. wyrok SN z 2004-02-18 V CK 253/03 L., który stanowi, że odpowiedzialność gminy nie jest uzależniona od wykazania winy, przeciwnie, podstawą roszczenia odszkodowawczego jest sam fakt niedostarczenia lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku sądowego).

Roszczenie odszkodowawcze właściciela lokalu przeciwko gminie przewidziane w art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie lokatorów (...) w związku z art. 417 k.c. obejmuje wynagrodzenie szkody w pełnej wysokości (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 czerwca 2008 r., III CZP 46/08). W przypadku dochodzenia naprawienia szkody o charakterze nieosiągniętego zysku (lucrum cessans) koniecznym jest wykazanie przez powoda, że w przypadku, gdyby stanowiący jego własność lokal, nie byłby zajmowany przez osoby prawomocnie eksmitowane, uzyskałby z tytułu jego najmu dochód w wysokości kwoty dochodzonej w pozwie.

Zarówno według poglądów zawartych w orzecznictwie, jak i w literaturze, kwestię ustalenia szkody w postaci utraconych korzyści kształtuje się na podstawie okoliczności, które wystąpiły po okresie spodziewanych korzyści, z takim założeniem, że korzyść w okresie poprzednim zostałaby osiągnięta. Jednakże w każdym przypadku utrata korzyści musi być przez żądającego odszkodowanie udowodniona. Nie chodzi tu o przeprowadzenie dowodu w sensie wykazania tego, co do pewności, ale z tak dużym prawdopodobieństwem, że praktycznie można w świetle doświadczenia życiowego przyjąć, że utrata korzyści rzeczywiście miała miejsce (zob. wyrok SN z dnia 21.06.2001 roku, IV CKN 382/00, LEX 52543). Ustalenie tego rodzaju szkody polega na stwierdzeniu różnicy między stanem majątkowym osoby poszkodowanej, rzeczywiście istniejącym po zdarzeniu wyrządzającym szkodę i stanem majątku hipotetycznym, który by się wytworzył, gdyby zdarzenie wywołujące szkodę nie nastąpiło. Przy czym ten stan hipotetyczny powinien być wystarczająco prawdopodobny.

Wyrok SR w Gdyni z dnia 21 marca 2017 r., I C 1047/16

Standard: 10728 (pełna treść orzeczenia)