Jurysdykcja w sprawach ze skargi pauliańskiej (art. 7 pkt 1 lit. a rozp. nr 1215/2012)

Skarga pauliańska, jeżeli jest wytoczona w oparciu o wierzytelność stanowiącą owoc zobowiązań podjętych poprzez zawarcie umowy, jest objęta zakresem pojęcia „spraw dotyczących umowy” w rozumieniu art. 7 pkt 1 lit. a) rozporządzenia nr 1215/2012 (wyrok z dnia 4 października 2018 r., Feniks, C-337/17).

Wierzyciele pragnący wytoczyć skargę pauliańską z tytułu wierzytelności wywodzonej z umowy mają zatem możliwość wytoczenia jej przed sądem „miejsca wykonania danego zobowiązania, którą to jurysdykcję dopuszcza art. 7 pkt 1 lit. a) rozporządzenia nr 1215/2012.

Wyrok TSUE z dnia 10 lipca 2019 r., C-722/17

Standard: 81335 (pełna treść orzeczenia)

W sytuacji takiej jak zaistniała w postępowaniu głównym skarga pauliańska – za pomocą której wierzyciel z tytułu wierzytelności wywodzonej z umowy dochodzi uznania za bezskuteczną w stosunku do siebie czynności, którą uważa za dokonaną z jego pokrzywdzeniem, i która polega na zbyciu przez jego dłużnika składnika majątku na rzecz osoby trzeciej – jest objęta zakresem zastosowania podstawy jurysdykcji międzynarodowej ustanowionej w art. 7 pkt 1 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych.

Powództwo, za pomocą którego wierzyciel dochodzi uznania za bezskuteczną w stosunku do siebie czynności rozporządzającej dokonanej przez jego dłużnika z pokrzywdzeniem tego wierzyciela jest objęte zakresem znaczeniowym pojęcia „spraw dotyczących umowy” w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. 2012, L 351, s. 1)

W przypadkach, gdy skarga pauliańska opiera się na wierzytelnościach wywodzących się z zobowiązań podjętych w drodze zawarcia umowy, wierzyciel z tytułu tych wierzytelności ma możliwość wytoczenia skargi pauliańskiej przed sądem „miejsca wykonania danego zobowiązania. Gdyby było inaczej, wierzyciel byłby zmuszony do wytoczenia swojego powództwa przed sądem miejsca zamieszkania lub siedziby pozwanego, która to jurysdykcja mogłaby w danym przypadku być pozbawiona jakiegokolwiek związku z miejscem wykonywania zobowiązań wobec wierzyciela przez dłużnika.

W sprawie powództwo wierzyciela ma na celu zabezpieczenie jego interesów związanych z wykonaniem zobowiązań wywodzonych z umowy o roboty budowlane, wynika z tego, że „miejscem wykonania danego zobowiązania jest miejsce w państwie członkowskim, w którym zgodnie z umową roboty te zostały wykonane, a mianowicie Polska.

Taki wniosek odpowiada celowi przewidywalności przepisów o jurysdykcji, tym bardziej, że podmiot prowadzący działalność zawodową, zawierający w charakterze kupującego umowę sprzedaży nieruchomości – gdy wierzyciel jego kontrahenta podnosi, że umowa ta nadmiernie utrudnia wykonywanie przez tego kontrahenta zobowiązań podjętych względem tego wierzyciela – może racjonalnie spodziewać się, że zostanie pozwany przed sądem miejsca wykonania owych zobowiązań.

Wyrok TSUE z dnia 4 października 2018 r., C-337/17

Standard: 17930 (pełna treść orzeczenia)