Pojęcie „czyn niedozwolony” lub „czyn podobny do czynu niedozwolonego” w rozp. 1215/2012

Zakres pojęcia „[spraw, których] przedmiotem jest czyn niedozwolony lub czyn podobny do czynu niedozwolonego albo roszczenia wynikające z takiego czynu” obejmuje każde żądanie zmierzające do obciążenia odpowiedzialnością pozwanego, które nie wiąże się z umową lub roszczeniami wynikającymi z umowy (zob. analogicznie wyrok z dnia 24 listopada 2020 r., Wikingerhof, C-59/19).

Jeśli chodzi o pierwszą przesłankę, należy zbadać, czy powództwo zmierza do obciążenia odpowiedzialnością pozwanego. Ma to miejsce, gdy zdarzenie wywołujące szkodę można przypisać pozwanemu w zakresie, w jakim zarzuca się mu działanie lub zaniechanie sprzeczne z obowiązkiem lub zakazem nałożonymi przez prawo. Odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego lub czynu podobnego do czynu niedozwolonego można bowiem brać pod uwagę tylko pod warunkiem, że można ustalić związek przyczynowy pomiędzy szkodą a bezprawnym zdarzeniem, które spowodowało powstanie szkody (zob. podobnie wyrok z dnia 21 kwietnia 2016 r., Austro-Mechana, C-572/14).

W odniesieniu do drugiej przesłanki zakresem spraw, których przedmiotem jest umowa lub roszczenia wynikające z umowy w rozumieniu tego ostatniego artykułu, jest objęte każde powództwo oparte na zobowiązaniu dobrowolnie zaciągniętym przez jedną stronę względem drugiej (zob. podobnie wyrok z dnia 11 listopada 2020 r., Ellmes Property Services, C-433/19).

Powyższe uściślenia odnoszą się jednakowo do wszystkich czynów niedozwolonych lub czynów podobnych do czynów niedozwolonych, bez potrzeby wprowadzania szczególnego rozróżnienia czynów podobnych do niedozwolonych. Poza faktem, że wyrażenie „czyn podobny do czynu niedozwolonego” nie występuje w wersjach duńskiej, estońskiej, niderlandzkiej, portugalskiej, słowackiej, fińskiej i szwedzkiej, pojęcie „czynu podobnego do czynu niedozwolonego” odnosi się nie tyle do sytuacji charakteryzujących się brakiem wystąpienia zdarzenia wywołującego szkodę, co do sytuacji, w których zdarzenie wywołujące szkodę nastąpiło z powodu lekkomyślności lub niedbalstwa. Roszczenie nie może zatem być objęte zakresem spraw, których przedmiotem jest czyn niedozwolony lub czyn podobny do czynu niedozwolonego, jeżeli sporna odpowiedzialność pozwanego nie opiera się na istnieniu zdarzenia wywołującego szkodę w rozumieniu przedstawionym w poprzednim punkcie.

Wyrok TSUE z dnia 9 grudnia 2021 r., C-242/20

Standard: 81788 (pełna treść orzeczenia)

Zakres pojęcia „[spraw, których] przedmiotem jest czyn niedozwolony lub czyn podobny do czynu niedozwolonego albo roszczenia wynikające z takiego czynu” obejmuje każde żądanie zmierzające do obciążenia odpowiedzialnością pozwanego, które nie wiąże się z umową lub roszczeniami wynikającymi z umowy (zob. analogicznie wyrok z dnia 24 listopada 2020 r., Wikingerhof, C-59/19).

Jeśli chodzi o pierwszą przesłankę, należy zbadać, czy powództwo zmierza do obciążenia odpowiedzialnością pozwanego. Ma to miejsce, gdy zdarzenie wywołujące szkodę można przypisać pozwanemu w zakresie, w jakim zarzuca się mu działanie lub zaniechanie sprzeczne z obowiązkiem lub zakazem nałożonymi przez prawo. Odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego lub czynu podobnego do czynu niedozwolonego można bowiem brać pod uwagę tylko pod warunkiem, że można ustalić związek przyczynowy pomiędzy szkodą a bezprawnym zdarzeniem, które spowodowało powstanie szkody (zob. podobnie wyrok z dnia 21 kwietnia 2016 r., Austro-Mechana, C-572/14).

W odniesieniu do drugiej przesłanki zakresem spraw, których przedmiotem jest umowa lub roszczenia wynikające z umowy w rozumieniu tego ostatniego artykułu, jest objęte każde powództwo oparte na zobowiązaniu dobrowolnie zaciągniętym przez jedną stronę względem drugiej (zob. podobnie wyrok z dnia 11 listopada 2020 r., Ellmes Property Services, C-433/19).

Powyższe uściślenia odnoszą się jednakowo do wszystkich czynów niedozwolonych lub czynów podobnych do czynów niedozwolonych, bez potrzeby wprowadzania szczególnego rozróżnienia czynów podobnych do niedozwolonych. Poza faktem, że wyrażenie „czyn podobny do czynu niedozwolonego” nie występuje w wersjach duńskiej, estońskiej, niderlandzkiej, portugalskiej, słowackiej, fińskiej i szwedzkiej, pojęcie „czynu podobnego do czynu niedozwolonego” odnosi się nie tyle do sytuacji charakteryzujących się brakiem wystąpienia zdarzenia wywołującego szkodę, co do sytuacji, w których zdarzenie wywołujące szkodę nastąpiło z powodu lekkomyślności lub niedbalstwa. Roszczenie nie może zatem być objęte zakresem spraw, których przedmiotem jest czyn niedozwolony lub czyn podobny do czynu niedozwolonego, jeżeli sporna odpowiedzialność pozwanego nie opiera się na istnieniu zdarzenia wywołującego szkodę w rozumieniu przedstawionym w poprzednim punkcie.

Wyrok TSUE z dnia 9 grudnia 2021 r., C-242/20

Standard: 81789 (pełna treść orzeczenia)