Zażalenie na odmowę zwolnienia od kosztów sądowych lub ustanowienia pełnomocnika (art. 394[1a]§ 1 pkt 1)

W stanie prawnym ukształtowanym ustawą z 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r., poz. 1860) i ustawą z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r., poz. 614) zażalenie do innego składu sądu pierwszej instancji na postanowienie o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych odrzuca sąd w składzie jednego sędziego (art. 394[1a] § 1[1] k.p.c).

Ustawą z 7 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1860) w art. 394[1a] k.p.c. dodano §1[2] z którego wynika, że zażalenie do innego składu sądu pierwszej instancji rozpoznaje sąd w składzie trzech sędziów. Z kolei ustawą z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 614) do art. 394[1a] dodano § 11, przesądzając, że sąd, który wydał zaskarżone postanowienie odrzuca w składzie jednego sędziego zażalenie do innego składu sądu pierwszej instancji spóźnione, nieopłacone lub z innych przyczyn niedopuszczalne, jak również zażalenie, którego braków strona nie usunęła w wyznaczonym terminie.

Zważywszy, że pojęcie rozpoznania zażalenia obejmuje również jego kontrolę pod względem dopuszczalności (por. uchwałę SN z 1 lipca 2021 r. III CZP 36/20) wskazaną rozbieżność między art. 394[1a] §1[2] i art. 3941a §1[1] k.p.c. należy rozstrzygnąć w ten sposób, że drugi z powołanych przepisów stanowi regulację szczególną względem pierwszego z nich i zażalenie do innego składu sądu pierwszej instancji na postanowienie o odmowie zwolnienia od kosztów sądowych odrzuca sąd w składzie jednego sędziego.

Uchwała SN z dnia 24 maja 2024 r., III CZP 62/23

Standard: 81006 (pełna treść orzeczenia)