Zasady ustalenia wartości nieruchomości (art. 36 ust 14 u.p.z.p.)

Jeżeli w związku z uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub jego zmianą, korzystanie z nieruchomości lub jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe, albo istotnie ograniczone, właściciel (użytkownik wieczysty) może żądać od gminy odszkodowania za poniesioną rzeczywistą szkodę albo wykupienia nieruchomości lub jej części, albo zamiany nieruchomości na inną (art. 36 ust. 1 u.p.z.p.). Zasady ustalenia w tym wypadku wartości nieruchomości oraz osoby uprawnione do określenia tej wartość normują wprost przepisy ustawy o gospodarce nieruchomościami (por. art. 36 ust 14 u.p.z.p.). Właściciel lub użytkownik wieczysty powinien zgłosić do gminy wniosek zawierający jego żądanie, chyba że strony umówiły się inaczej (art. 36 ust 1 i 12 u.p.z.p.).

Odesłanie zawarte w art. 37 ust 13 u.p.z.p. wyraźnie wskazuje, że szkoda, o której mowa w art. 36 ust. 1 pkt 1 i 2 u.p.z.p., jest ściśle powiązana z ograniczeniem jej dotychczasowego wykorzystywania na skutek uchwalenia lub zmiany planu miejscowego. Skoro wytworzony stan jest w zasadzie nieodwracalny, to możliwe jest tylko świadczenie w pieniądzu (art. 363 § 1 k.c.), a zatem celowe jest, aby uprawniony - składając wniosek do gminy - określił wysokość odszkodowania, jakiego się domaga. Już jednak ze względu na inny charakter roszczenia o wykup, występujący z takim wnioskiem do gminy o jego realizację właściciel lub użytkownik wieczysty nie jest zobowiązany do określenia jakiego żąda w zamian wynagrodzenia.

Ustalenie wartości rynkowej nieruchomości przez rzeczoznawcę majątkowego według zasad określonych w ustawie o gospodarce nieruchomościami (art. 37 ust. 11 w zw. z art. 2 pkt 18 u.p.z.p.) jest obowiązkiem gminy. Pośrednio wynika to z unormowania zawartego w art. 155 ust 4 u.g.n., który uprawnia rzeczoznawcę do wstępu na nieruchomość, jeżeli działa na zlecenie organów administracji publicznej lub sądów. Poza tym to gmina ma obowiązek umożliwić osobie, której interesu prawnego dotyczy operat szacunkowy, jego przeglądnięcie oraz sporządzenie z niego notatek i odpisów (por. art. 156 ust 1a u.g.n.). Dopiero gdy operat szacunkowy, sporządzony na zlecenie gminy, jest kwestionowany przez właściciela lub użytkownika wieczystego, pomimo jego wyjaśnień, na uprawnionego przechodzi ciężar przeprowadzenia przeciwdowodu z opinii organizacji zawodowej rzeczoznawców majątkowych na podstawie art. 157 u.g.n. (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 30 stycznia 2008 r., I SA/Wa 1833/07).

Wyrok SN z dnia 15 lutego 2013 r., I CSK 305/12

Standard: 80966 (pełna treść orzeczenia)