Charakterystyka postępowania pojednawczego

Postępowanie pojednawcze jest wprawdzie postępowaniem sądowym, ale zmierza ono do załatwienia sprawy przez doprowadzenie do pojednania stron i zawarcia przez nie ugody, a nie – jak to ma miejsce w przypadku postępowania rozpoznawczego – do władczego rozstrzygnięcia sporu przez sąd. Nie zmienia tego okoliczność, że sąd prowadzący postępowanie pojednawcze nie ogranicza się wyłącznie do czynności technicznych (w szczególności dokonywana jest przez sąd ocena, czy wzajemne ustępstwa poczynione przez strony w ramach zawartej ugody są zgodne z prawem, zasadami współżycia społecznego oraz czy nie zmierzają do obejścia prawa – art. 203 § 4 w zw. z art. 223 § 2 k.p.c.).

Postępowanie pojednawcze nie jest obligatoryjne dla żadnej ze stron. Bierność przeciwnika wnioskodawcy nie powoduje żadnych negatywnych dla niego skutków procesowych, z wyjątkiem możliwości obciążenia go kosztami wywołanymi próbą ugodową w ramach późniejszego procesu (art. 186 § 2 k.p.c.). Postępowanie to nie ma również pomocniczego charakteru wobec postępowania rozpoznawczego. Nie można zatem twierdzić, jak to czyni skarżący, że postępowanie pojednawcze wraz z postępowaniem rozpoznawczym „jest ‎w rzeczywistości jedną sprawą, która winna być uwzględniana jako całość”.

Biorąc pod uwagę odmienny cel postępowania pojednawczego w stosunku do postępowania rozpoznawczego, nie można tu w ogóle mówić o prowadzeniu sporu w sensie procesowym, a tym samym – o wdaniu się w spór. Wprawdzie‎w ramach postępowania pojednawczego strony wymieniają niekiedy argumenty na poparcie swoich stanowisk, ale nie ma to na celu przekonania sądu do swoich racji, a jedynie nakłonienie drugiej strony do zawarcia ugody i wypracowanie korzystnych jej warunków.

Postanowienie SN z dnia 11 stycznia 2024 r., II CSKP 1982/22

Standard: 80860 (pełna treść orzeczenia)