Odmowa, zawieszenie wykonania orzeczenia na mocy prawa państwa członkowskiego wykonania (art. 21 i art. 24 rozp. 4/2009)
ROZPORZĄDZENIE Nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych
Orzeczenie mogące uzasadniać odmowę wykonania orzeczenia na podstawie art. 21 ust. 2 akapit 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych nie musi być wydane w tej samej sprawie i między tymi samymi stronami, co uwzględnia specyfikę spraw objętych tym rozporządzeniem, w których do wzajemnie wykluczających się skutków mogą także prowadzić orzeczenia o innym przedmiocie.
Sposób unormowania konfliktu orzeczeń w sprawach alimentacyjnych różni się od pozostałych przypadków, w których orzeczenie sądu państwa członkowskiego uzyskuje automatyczną wykonalność na obszarze Unii Europejskie. O ile bowiem w systemie ETE, europejskim postępowaniu nakazowym i europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń orzeczenie wykluczające wykonanie musi być – co wynika z wyraźnego brzmienia przepisów - wcześniejsze aniżeli orzeczenie przedstawione do wykonania oraz wydane w tej samej sprawie i między tymi samymi stronami (por. art. 21 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych (Dz. Urz. UE L 2004, Nr 143, s. 15), art. 22 ust. 1 rozporządzenia nr 1896/2006 oraz art. 22 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiające europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń (Dz. Urz. UE L 2007, Nr 199, s. 1) i w takim przypadku wyklucza wykonanie, o tyle w sprawach alimentacyjnych krąg orzeczeń mogących (fakultatywnie) uzasadniać odmowę wykonania jest szerszy.
Przepis art. 21 ust. 2 rozporządzenia nr 4/2009 rzeczywiście nie wymaga, aby chodziło o orzeczenie wydane w tej samej sprawie i między tymi samymi stronami, co uwzględnia specyfikę spraw objętych rozporządzeniem nr 4/2009, w których do wzajemnie wykluczających się skutków mogą także prowadzić orzeczenia o innym przedmiocie (np. orzeczenie orzekające rozwód oraz zasądzające alimenty wynikające ze stosunku małżeństwa). Ponadto kolidujące orzeczenie nie musi być wcześniejsze niż przedstawione do wykonania, a sąd może według swojego uznania przyznać pierwszeństwo wcześniejszemu lub późniejszemu z kolidujących rozstrzygnięć.
Samo sądowe ustalenie miejsca pobytu córki przy matce, bez faktycznej zmiany tego miejsca (córka faktycznie mieszka przy ojcu), wyłącza możliwość żądania przez nią alimentów na rzecz córki, przywrócenie zaś władzy rodzicielskiej nie ma w ogóle znaczenia, skoro obowiązek alimentacyjny obciąża rodziców dziecka niezależnie od tego, czy rodzicom tym przysługuje władza rodzicielska. Jak długo córka jest de facto na utrzymaniu ojca, tak długo matka nie jest zwolniona z pieniężnego obowiązku alimentacyjnego (por. art. 135 § 2 k.r.o.).
Postanowienie SN z dnia 11 lipca 2023 r., II CSKP 738/22
Standard: 73671 (pełna treść orzeczenia)
Zgodnie z art. 795[12]. § 1. Jeżeli orzeczenie objęte zakresem zastosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych (Dz. Urz. UE L 7 z 10.01.2009, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem nr 4/2009", spełnia warunki określone w tym rozporządzeniu, sąd, który je wydał, wydaje na wniosek wyciąg z tego orzeczenia określony w rozporządzeniu na potrzeby uznania lub wykonania orzeczenia w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. § 2. Jeżeli ugoda objęta zakresem zastosowania rozporządzenia nr 4/2009 spełnia warunki określone w tym rozporządzeniu, sąd, przed którym zawarto ugodę albo który ją zatwierdził, wydaje na wniosek wyciąg z ugody określony w rozporządzeniu na potrzeby wykonania ugody w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. § 3. Jeżeli inny tytuł egzekucyjny niż określony w § 1 lub 2 objęty zakresem zastosowania rozporządzenia nr 4/2009 spełnia warunki określone w tym rozporządzeniu, sąd rejonowy, w którego okręgu sporządzono tytuł, wydaje na wniosek wyciąg z tego tytułu określony w rozporządzeniu na potrzeby wykonania tytułu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. § 4. Postanowienie może wydać także referendarz sądowy. Przepis ten dotyczy postępowania, w którym adres dłużnika jest znany.
Stosownie do art. 24 pkt b Rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych orzeczenia nie uznaje się, jeżeli pozwanemu, który nie wdał się w spór, nie doręczono dokumentu wszczynającego postępowanie lub dokumentu równorzędnego w czasie i w sposób umożliwiający mu przygotowanie obrony, chyba że pozwany nie złożył przeciwko orzeczeniu środka zaskarżenia, chociaż miał możliwość.
Wyrokiem zaocznym Sąd Rejonowy w Olsztynie zasądził od pozwanego tytułem alimentów na rzecz małoletniej powódki kwotę po 500 zł miesięcznie, płatną do 10 dnia każdego miesiąca z góry do rąk matki. W niniejszym postępowaniu został wydany wyrok zaoczny, z uwagi na okoliczność, że pozwany Włodzimierz Psuty nie wdał się w ogóle w spór - mimo zawiadomienia i prób doręczenia korespondencji, podejmowania prób ustalenia aktualnego adresu - nie brał udziału w postępowaniu. Pozwany nie złożył również środka zaskarżenia. Odpis wyroku nie został mu doręczony w sposób umożliwiający złożenie środka zaskarżenia.
Wobec powyższego, orzeczenie z dnia 11 kwietnia 2012 r. w sprawie III RC 1124/11 zgodnie z przepisami Rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych nie może zostać uznane, a tym samym wniosek podlegał oddaleniu.
Postanowienie SR w Olsztynie z dnia 8 lutego 2018 r., III RC 1124/11
Standard: 80723
Standard: 80719