Wniosek o wydanie europejskiego poświadczenia spadkowego (art. 65 rozp. Nr 650/2012)

Art. 65 ust. 1 rozporządzenia nr 650/2012 w związku z art. 69 ust. 3 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że europejskie poświadczenie spadkowe rodzi skutki wobec wszystkich osób, które są w nim imiennie wymienione, nawet jeśli same nie wystąpiły one o jego wydanie.

Artykuł 63 ust. 1 i art. 63 ust. 2 lit. a) wspomnianego rozporządzenia, dotyczący przeznaczenia europejskiego poświadczenia spadkowego, wymienia osoby, które mogą je wykorzystywać w celu wykazania w innym państwie członkowskim w szczególności ich statusu lub ich praw do spadku, a mianowicie: spadkobierców, zapisobierców mających bezpośrednie prawa do spadku oraz wykonawców testamentów lub zarządców spadku (zob. podobnie wyrok z dnia 1 marca 2018 r., Mahnkopf, C‑558/16

Zgodnie z art. 65 ust. 1 rozporządzenia nr 650/2012 europejskie poświadczenie spadkowe wydaje się na wniosek którejkolwiek z osób, o których mowa w art. 63 ust. 1 tego rozporządzenia. Artykuł 65 ust. 3 lit. e) tego rozporządzenia uściśla, że wniosek o wydanie europejskiego poświadczenia spadkowego zawiera w szczególności informacje dotyczące ewentualnych innych aniżeli wnioskodawca beneficjentów na podstawie rozrządzenia na wypadek śmierci lub z mocy prawa. Zgodnie z art. 68 lit. g) tego rozporządzenia informacja ta musi zostać powtórzona w tym poświadczeniu.

Artykuł 69 ust. 3 rozporządzenia nr 650/2012 przewiduje, że płatności lub przekazanie składników majątku mogą być dokonywane, na podstawie informacji zawartych w europejskim poświadczeniu spadkowym, na rzecz osoby wskazanej w tym poświadczeniu jako spadkobierca, zapisobierca, wykonawca testamentu lub administrator spadku lub jako osoba uprawniona do przyjęcia płatności lub składników majątku. Europejskie poświadczenie spadkowe może zatem wywierać skutki wobec tej osoby, przy czym przepis ten nie precyzuje, czy musi ona mieć status wnioskodawcy.

Niezależnie od posiadania statusu wnioskodawcy, zgodnie z art. 70 ust. 1 tego rozporządzenia organ wydający, który przechowuje oryginał poświadczenia, wydaje co najmniej jeden poświadczony odpis wnioskodawcy i każdej osobie wykazującej uzasadniony interes. Wynika z tego, że obowiązek, aby osoba, która powołuje się na poświadczony odpis europejskiego poświadczenia spadkowego, była koniecznie osobą, która wystąpiła pierwotnie o wydanie poświadczenia, byłby sprzeczny z samym brzmieniem art. 70 ust. 1 tego rozporządzenia.

Gdyby każda zainteresowana osoba była zobowiązana wystąpić o wydanie europejskiego poświadczenia spadkowego i jego poświadczonego odpisu w odniesieniu do danego dziedziczenia, podczas gdy poświadczenia i odpisy zostały już w odniesieniu do niego wydane, wynikałoby z tego niepotrzebne koszty. Taki obowiązek byłby sprzeczny z celem rozporządzenia nr 650/2012 wynikającym z jego motywu 67, polegającym na szybkim, łatwym i skutecznym załatwianiu spraw spadkowych mających skutki transgraniczne.

Wyrok TSUE z dnia 1 lipca 2021 r., C-301/20

Standard: 80633 (pełna treść orzeczenia)

Artykuł 65 ust. 2 należy interpretować w ten sposób, że do celów złożenia wniosku o wydanie europejskiego poświadczenia spadkowego zgodnie z art. 65 ust. 2 rozporządzenia nr 650/2012 stosowanie formularza IV z załącznika 4 do rozporządzenia wykonawczego nr 1329/2014 jest fakultatywne.

Zgodnie z brzmieniem art. 65 ust. 2 rozporządzenia nr 650/2012, aby złożyć wniosek o wydanie poświadczenia, wnioskodawca „może” korzystać z formularza przyjętego zgodnie z procedurą doradczą, o której mowa w art. 81 ust. 2 owego rozporządzenia.

Jak wynika z art. 65 ust. 3 rozporządzenia nr 650/2012, wniosek o wydanie poświadczenia zawiera wymienione w przywołanym przepisie informacje, o ile wnioskodawca posiada te informacje i o ile są one niezbędne, aby organ wydający mógł poświadczyć okoliczności, o których poświadczenie ubiega się wnioskodawca, a do wniosku dołącza się wszelkie stosowne dokumenty w oryginale albo ich odpisy, które spełniają warunki niezbędne do ustalenia ich autentyczności. Z tego wynika, że o ile wnioskodawca ma obowiązek przedstawienia informacji mających umożliwić organowi wydającemu poświadczenie owych okoliczności, to z art. 65 rozporządzenia nr 650/2012 nie wynika, aby był zobowiązany do posłużenia się formularzem IV.

Brzmienie art. 65 ust. 2 rozporządzenia nr 650/2012 nie budzi wątpliwości, jeżeli chodzi o fakultatywny charakter posłużenia się formularzem IV. Ponadto wątpliwości sądu odsyłającego wynikają z brzmienia art. 1 ust. 4 rozporządzenia wykonawczego nr 1329/2014, zgodnie z którym formularz, który ma być stosowany w przypadku wniosku o wydanie [poświadczenia], o którym mowa w art. 65 ust. 2 [rozporządzenia nr 650/2012] wskazano w załączniku 4 jako formularz IV”. Zdaniem sądu odsyłającego z przywołanego przepisu mogłoby wynikać, że posłużenie się formularzem jest obowiązkowe.

Artykuł 1 ust. 4 rozporządzenia wykonawczego nr 1329/2014 należy jednak interpretować w związku z załącznikiem 4 do tego rozporządzenia, do którego przepis ten odsyła i w którym to załączniku znajduje się formularz IV. Tymczasem brzmienie zapisu w części „Informacja dla wnioskodawcy” formularza IV wyraźnie precyzuje, że formularz IV ma charakter fakultatywny. I tak zawarte w art. 1 ust. 4 rozporządzenia wykonawczego nr 1329/2014 sformułowanie „formularz, który ma być stosowany” nie przesądza o obowiązkowym, względnie fakultatywnym charakterze posłużenia się takim formularzem, a jedynie wskazuje, że w sytuacji, w której wnioskodawca pragnąłby złożyć wniosek o wydanie poświadczenia za pośrednictwem formularza, właściwym formularzem byłby formularz IV.

Należy zauważyć, że art. 67 ust. 1 rozporządzenia nr 650/2012 ustanawia obowiązek posłużenia się dla celów wydania poświadczenia przez organ wydający formularzem V, przewidzianym w załączniku 5 do rozporządzenia wykonawczego nr 1329/2014. Różnica w brzmieniu art. 65 ust. 2 rozporządzenia nr 650/2012, dotyczącego wniosku o wydanie poświadczenia, w porównaniu z brzmieniem art. 67 ust. 1 owego rozporządzenia odzwierciedla wolę prawodawcy Unii, by nie czynić posługiwania się formularzem IV obowiązkowym dla celów złożenia wniosku o wydanie poświadczenia.

Wyrok TSUE z dnia 17 stycznia 2019 r., C-102/18

Standard: 80638 (pełna treść orzeczenia)