Jurysdykcja na podstawie art. 12 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2201/2003
Jurysdykcja na podstawie art. 12 rozporządzenia Rady (WE) NR 2201/2003
Artykuł 12 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2201/2003 należy interpretować w ten sposób, że w razie gdy sąd państwa członkowskiego wspólnego obywatelstwa małżonków, do którego powód wniósł powództwo, ma jurysdykcję do rozpoznania sprawy rozwodowej na podstawie art. 3 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 2201/2003, przewidzianego w art. 12 ust. 1 lit. b) warunku dotyczącego uznania jurysdykcji nie można uznać za spełniony, gdy przedmiotem postępowania nie jest odpowiedzialność rodzicielska, a pozwany się nie stawił. W tej sytuacji sąd, do którego wniesiono powództwo, mający jurysdykcję do orzekania w sprawie rozwodu małżonków, nie ma jurysdykcji na mocy tego art. 12 ust. 1 lit. b) i art. 3 lit. d) rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych do orzekania w kwestiach dotyczących, odpowiednio, odpowiedzialności rodzicielskiej i zobowiązania alimentacyjnego względem danego dziecka.
Wyrok TSUE z dnia 3 października 2019 r., C-759/18
Standard: 80627 (pełna treść orzeczenia)
Kwestia jurysdykcji w sprawach odpowiedzialności rodzicielskiej została odrębnie uregulowana w art. 8 tego rozporządzania, który przyznaje jurysdykcję w tym zakresie sądom państwa członkowskiego, w którym w chwili wniesienia pozwu dziecko ma zwykły pobyt, a jedynie w drodze wyjątku wskazanego w art. 12 i przy spełnieniu dodatkowych przesłanek dopuszcza się możliwość łącznego rozpoznania sprawy dotyczącej odpowiedzialności rodzicielskiej przez sąd państwa członkowskiego, który ma jurysdykcję w sprawie o rozwód, nie ma jej jednak w sprawie władzy rodzicielskiej.
Przepisy rozporządzenia dopuszczają więc wystąpienie sytuacji gdy jurysdykcję w przedmiocie orzeczenia rozwodu oraz odpowiedzialności rodzicielskiej będą posiadały sądy dwóch różnych państw członkowskich.
Przepisy rozporządzania, który jest aktem prawnym wprost obowiązującym, nie mogą być wykładane przez pryzmat prawa krajowego. W takim bowiem wypadku mielibyśmy do czynienia z sytuacją niedopuszczalną, gdy rozporządzenie byłoby interpretowane różnie i często w sposób sprzeczny przez sądy państw członkowskich.
W ocenie Sądu Apelacyjnego rozwiązanie wynikające z przepisów cyt. Rozporządzenia, skutkiem którego jest rozpoznanie sprawy o rozwód przez sąd polski przy braku możliwości rozstrzygnięcia przez ten sąd o władzy rodzicielskiej, nie narusza podstawowych zasad polskiego porządku prawnego. Po pierwsze, zastosowanie przepisów Rozporządzenia Rady korzysta z pierwszeństwa przed przepisami prawa polskiego, w tym art. 58 k.r.o. Po drugie, polski porządek prawny akceptuje szczególne sytuacje, gdy z uwagi na element transgraniczny dochodzi do rozstrzygnięcia sprawy bez pełnego zastosowania regulacji znanych prawu polskiemu. W szczególności - co do zasady - uznaniu podlega orzeczenie rozwodowe sądu obcego, które nie zawiera rozstrzygnięcia w przedmiocie władzy rodzicielskiej, a przeszkodę w uznaniu może stanowić co najwyżej dokonana w konkretnym przypadku ocena w ramach przesłanek określonych art. 1146 k.p.c., w tym § 1 pkt 7 tego przepisu.
Skoro zatem podstawą odrzucenia pozwu w świetle art. 1099 k.p.c. może być brak jurysdykcji wynikający z konkretnego przepisu, w tym wypadku przepisu Rozporządzenia Rady (WE), to niewątpliwie podstawa do odrzucenia pozwu zachodzi jedynie w zakresie żądania ustalenia władzy rodzicielskiej oraz kontaktów. Nie ma natomiast przepisu, który dawałby podstawę by stwierdzić, że wyłączona jest jurysdykcja sądów polskich w zakresie żądania orzeczenia rozwodu.
Postanowienie SA w Krakowie z dnia 11 stycznia 2016 r., I Acz 2406/15
Standard: 80679 (pełna treść orzeczenia)