Jurysdykcja sądu państwa członkowskiego, którego prawo wybrał zmarły zgodnie z art. 22 (art. 7 rozp. Nr 650/2012)

Art. 7 lit. a) rozporządzenia nr 650/2012 należy interpretować w ten sposób, że dla celów stwierdzenia braku jurysdykcji w rozumieniu art. 6 lit. a) tego samego rozporządzenia, oznaczającego rezygnację z rozpatrzenia sprawy na rzecz sądów państwa członkowskiego, którego prawo wybrał jako właściwe zmarły, nie jest konieczne wyraźne stwierdzenie przez sąd, do którego wcześniej wniesiono sprawę, braku własnej jurysdykcji, lecz konieczne jest, by intencja ta wynikała jednoznacznie z orzeczenia wydanego przez ów sąd w tym zakresie.

Stwierdzenie przez sąd braku własnej jurysdykcji nie może być poddane kontroli sądów, na rzecz których sąd, do którego wcześniej wniesiono sprawę uznał się za niewłaściwy.

Artykuł 7 lit. a) rozporządzenia dotyczy jurysdykcji sądów państwa członkowskiego, którego prawo zostało wybrane, i przewiduje, że mają one jurysdykcję do orzekania w sprawie spadkowej przypadku stwierdzenia przez sąd, do którego wcześniej wniesiono sprawę, braku własnej jurysdykcji na ich rzecz w rozumieniu art. 6 lit. a).

Ani brzmienie art. 6 rozporządzenia nr 650/2012, ani też brzmienie art. 7 tego samego rozporządzenia nie zawierają żadnego odesłania do formy w jakiej sąd, do którego wcześniej wniesiono sprawę miałby stwierdzić brak swojej jurysdykcji i w konsekwencji do konieczności wyraźnego stwierdzenia tego rodzaju przez ów sąd, nawet jeśli poszanowanie zasady pewności prawa implikuje w istocie, by tego rodzaju uznanie się przez sąd za niewłaściwy wynikało w wyraźny sposób ze stwierdzenia owego sądu, do którego wcześniej wniesiono sprawę, w celu uniknięcia konfliktu kompetencyjnego pomiędzy tym ostatnim sądem a sądem, którego jurysdykcja wynikałaby z art. 7 lit. a) rzeczonego rozporządzenia.

W konsekwencji wyraźnie stwierdzenie braku jurysdykcji nie jest konieczne, o ile z odstąpienia od orzekania w sprawie przez sąd, do którego wcześniej wniesiono sprawę w rozumieniu art. 6 lit. a), jednoznacznie wynika, że rezygnuje on z rozpatrzenia sprawy na rzecz sądów państwa członkowskiego, którego prawo zostało wybrane przez zmarłego, a które to sąd uznał za lepiej sytuowane do orzekania w danej sprawie spadkowej.

Zgodnie z brzmieniem art. 7 lit. a) rozporządzenia nr 650/2012 sądy państwa członkowskiego, którego prawo wybrał zmarły zgodnie z art. 22 tego samego rozporządzenia, mają jurysdykcję do orzekania w sprawie spadkowej, jeżeli sąd, do którego wcześniej wniesiono sprawę, stwierdził brak swojej jurysdykcji w tej samej sprawie zgodnie z art. 6 lit. a) tego rozporządzenia. Rzeczone sądy stają się właściwe w następstwie samego zaistnienia stwierdzenia braku jurysdykcji w rozumieniu art. 6 lit. a) rzeczonego rozporządzenia.

Stwierdzenie braku jurysdykcji stanowi „orzeczenie” w rozumieniu art. 3 ust. 1 lit. g) rozporządzenia nr 650/2012 i w konsekwencji przepisy rozdziału IV owego rozporządzenia dotyczące uznawania, wykonalności i wykonywania orzeczeń, a mianowicie art. 39–58 tego rozporządzenia, mają do niego zastosowanie.

Art. 6 lit. a), art. 7 lit. a) oraz art. 39 rozporządzenia nr 650/2012 należy interpretować w ten sposób, że sąd państwa członkowskiego, do którego wniesiono sprawę po tym, jak inny sąd stwierdził brak własnej jurysdykcji, nie jest uprawniony do kontrolowania, czy zostały spełnione określone w tych przepisach przesłanki stwierdzenia przez sąd, do którego wcześniej wniesiono sprawę, braku własnej jurysdykcji.

Celem art. 6 lit. a) i art. 7 lit. a) rozporządzenia nr 650/2012 jest w szczególności ustanowienie zbieżności prawa właściwego i jurysdykcji sądu.

Art. 6 lit. a) i art. 7 lit. a) rozporządzenia nr 650/2012 należy interpretować w ten sposób, że zawarte w nich przepisy jurysdykcyjne znajdują zastosowanie również wtedy, gdy w testamencie sporządzonym przed dniem 17 sierpnia 2015 r. zmarły nie dokonał wyboru prawa właściwego dla dziedziczenia i gdy wskazanie tego prawa właściwego wynika jedynie z art. 83 ust. 4 tego rozporządzenia.

Wyrok TSUE z dnia 9 września 2021 r., C-422/20

Standard: 80573 (pełna treść orzeczenia)