Wyłączny charakter jurysdykcji na podstawie art. 3, 4 i 5 (art. 6 rozp. Nr 2201/2003)

Art. 6 nr 2201/2003, zatytułowany „Wyłączny charakter jurysdykcji na podstawie art. 3, 4 i 5”, stanowi, że „[p]rzeciwko małżonkowi, który […] ma zwykły pobyt na terytorium państwa członkowskiego lub […] jest obywatelem państwa członkowskiego […], postępowanie przed sądami innego państwa członkowskiego może być prowadzone tylko zgodnie z art. 3, 4 i 5”.

Zatem zgodnie z tym art. 6, zważywszy na wyłączny charakter jurysdykcji określonej w art. 3–5 rozporządzenia nr 2201/2003, pozwany mający miejsce zwykłego pobytu w państwie członkowskim lub będący obywatelem państwa członkowskiego może być pozwany w innym państwie członkowskim wyłącznie zgodnie z tymi przepisami i tym samym z wyłączeniem podstaw jurysdykcji określonych przez prawo krajowe (wyrok z dnia 29 listopada 2007 r., Sundelind Lopez, C‑68/07).

Z powyższego wynika, że jeśli sąd państwa członkowskiego nie ma jurysdykcji do orzekania w sprawie o rozwiązanie związku małżeńskiego na podstawie art. 3–5 rozporządzenia nr 2201/2003, art. 6 tego rozporządzenia uniemożliwia temu sądowi stwierdzenie swojej jurysdykcji na mocy przewidzianych przez prawo krajowe zasad pozostałej jurysdykcji zgodnie z art. 7 ust. 1 wymienionego rozporządzenia, w sytuacji gdy pozwany jest obywatelem państwa członkowskiego innego niż państwo członkowskie tego sądu.

 W tym przypadku małżonek, który został pozwany w postępowaniu o rozwiązanie związku małżeńskiego przed sądem hiszpańskim, ma obywatelstwo portugalskie, więc biorąc pod uwagę informacje przekazane przez sąd odsyłający, z zastrzeżeniem dalszego badania przeprowadzonego przez ten sąd, małżonkowie będący stronami postępowania głównego nie mają zwykłego pobytu na terytorium państwa członkowskiego, a w szczególności na terytorium państwa członkowskiego tego sądu. W konsekwencji, jeżeli sąd odsyłający nie może stwierdzić swojej jurysdykcji do orzekania w przedmiocie takiego powództwa na podstawie art. 3–5 rozporządzenia nr 2201/2003, art. 7 ust. 1 tego rozporządzenia nie pozwoli mu na oparcie swojej jurysdykcji na zasadach pozostałej jurysdykcji przewidzianych w prawie krajowym, gdyż art. 6 lit. b) wymienionego rozporządzenia stanąłby na przeszkodzie temu, by w tym sądzie było prowadzone postępowanie przeciwko pozwanemu w postępowaniu głównym, który jest obywatelem państwa członkowskiego innego niż państwo tego sądu.

Wykładnia ta nie oznacza, że małżonek domagający się rozwiązania związku małżeńskiego jest pozbawiony możliwości skierowania swojego pozwu lub wniosku do sądów państwa członkowskiego, którego obywatelem jest pozwany, gdy art. 3–5 rozporządzenia nr 2201/2003 nie wskazują na inny sąd. Otóż w takim wypadku art. 6 lit. b) tego rozporządzenia nie stoi na przeszkodzie temu, by sądy państwa członkowskiego, którego obywatelem jest pozwany, miały jurysdykcję do rozpoznania pozwu lub wniosku o rozwiązanie związku małżeńskiego na podstawie krajowych przepisów jurysdykcyjnych tego państwa członkowskiego. Zgodnie z art. 14 rozporządzenia nr 2201/2003, jeżeli żaden sąd państwa członkowskiego nie ma jurysdykcji na podstawie art. 8–13 tego rozporządzenia, jurysdykcję określa się w każdym państwie członkowskim według prawa tego państwa.

Gdy żaden sąd państwa członkowskiego nie ma jurysdykcji do rozpoznania pozwu lub wniosku o rozwiązanie związku małżeńskiego na podstawie art. 3–5 rozporządzenia nr 2201/2003, art. 7 w związku z art. 6 tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że okoliczność, iż pozwany w postępowaniu głównym jest obywatelem innego państwa członkowskiego niż państwo sądu, przed którym zawisł spór, wyklucza zastosowanie klauzuli dotyczącej pozostałej jurysdykcji, przewidzianej w tym art. 7 jako podstawy jurysdykcji tego sądu, nie stoi jednak na przeszkodzie temu, by sądy państwa, którego obywatelem jest pozwany, miały jurysdykcję do rozpoznania takiego pozwu lub wniosku na podstawie krajowych przepisów jurysdykcyjnych tego drugiego państwa członkowskiego.

Wyrok TSUE z dnia 1 sierpnia 2022 r., C-501/20

Standard: 80530 (pełna treść orzeczenia)