Wybór prawa (art. 22 rozp. Nr 650/2012

Art. 4, 5, 7 i 22 oraz art. 83 ust. 2 i 4 rozporządzenia nr 650/2012 należy interpretować w ten sposób, że wola spadkodawcy oraz umowa między osobami, które mogłyby zostać powołane do dziedziczenia, mogą prowadzić do określenia sądu właściwego w sprawach spadkowych i do stosowania prawa spadkowego państwa członkowskiego innego, niż wynikałoby to z zastosowania kryteriów ustanowionych w tym rozporządzeniu.

Zgodnie z art. 22, zatytułowanym „Wybór prawa”, ust. 1 akapit pierwszy tego rozporządzenia, każdy może dokonać wyboru prawa państwa, którego obywatelstwo posiada w chwili dokonywania wyboru lub w chwili śmierci, jako prawa, któremu podlega ogół spraw dotyczących jego spadku. Ponadto art. 22 ust. 2 uściśla, że wybór prawa powinien być wyraźnie dokonany w oświadczeniu w formie rozrządzenia na wypadek śmierci lub powinien wynikać z postanowień takiego rozrządzenia.

Art. 22 ust. 2 rozporządzenia nr 650/2012 należy odczytywać w świetle jego motywu 39, zgodnie z którym wybór prawa może wynikać z treści rozrządzenia na wypadek śmierci, w szczególności gdy zmarły poczynił odniesienie do konkretnych przepisów prawa państwa swojego obywatelstwa.

W myśl motywu 27 rozporządzenia nr 650/2012 przepisy tego rozporządzenia są skonstruowane tak, aby zapewnić stosowanie przez organ zajmujący się sprawami spadkowymi w większości przypadków własnego prawa.

Artykuł 83 ust. 2 rozporządzenia dotyczy sytuacji, w których zmarły dokonał wyboru prawa właściwego dla dziedziczenia przed dniem 17 sierpnia 2015 r. Jak zauważył rzecznik generalny w pkt 102 opinii, celem owego przepisu jest zachowanie woli spadkodawcy, a aby dokonany przez niego wybór prawa był ważny, musi spełniać wymogi określone w przywołanym przepisie. Natomiast art. 83 ust. 4 reguluje sytuacje, w których rozrządzenie na wypadek śmierci takiego wyboru nie zawiera.

Dokładniej rzecz biorąc, zgodnie z art. 83 ust. 4 rzeczonego rozporządzenia, jeżeli rozrządzenie na wypadek śmierci, dokonane przed dniem 17 sierpnia 2015 r., zostało dokonane zgodnie z prawem, które zmarły mógł wybrać zgodnie z tymże rozporządzeniem, prawo to uważa się za wybrane jako prawo właściwe dla dziedziczenia.

Wyrok TSUE z dnia 16 lipca 2020 r., C-80/19

Standard: 80505 (pełna treść orzeczenia)