Gospodarstwo rodzinne jako podstawa ustroju rolnego państwa (art. 23 konstytucji)

Zgodnie z art. 23 ustawy zasadniczej gospodarstwo rodzinne jest podstawą ustroju rolnego państwa, z zastrzeżeniem, że zasada ta nie narusza postanowień art. 21 i art. 22 Konstytucji (dotyczących własności i wolności działalności gospodarczej). W Komentarzu do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wskazano, że art. 23 ustawy zasadniczej wyraża zasadę ustrojową dopełniającą i konkretyzującą zasady bardziej ogólne, w szczególności zasadę społecznej gospodarki rynkowej (i trzech składających się na nią filarów). Zasada wysłowiona w tym przepisie nie wyklucza istnienia innych typów gospodarstw rolnych. Nakazuje jednak utrzymanie w polskim rolnictwie takiej struktury, która zapewnia gospodarstwom rodzinnym charakter "podstawy ustroju rolnego państwa"; gospodarstwo rodzinne ma więc być efektywną formą gospodarowania (zob. wyrok TK z 31 stycznia 2000 r., sygn. P 4/99, OTK ZU nr 1/2001, poz. 5, s. 61), zapewniającą "godziwe" utrzymanie rodzinom rolniczym oraz zaspokajającą potrzeby społeczeństwa. Zasada, o której mowa, wyznacza też kierunki polityki państwa - nakazuje władzom publicznym, zwłaszcza ustawodawcy, tak kształtować ustrój rolnictwa, aby zapewnić gospodarstwom rodzinnym należyte wsparcie (finansowe, społeczne i gospodarcze).

Jeśli chodzi o samo pojęcie "gospodarstwa rodzinnego", to jest nim gospodarstwo, którego własność pozostaje w zasadzie w rękach jednej rodziny. Zmiana jednego z warunków uzyskania przez rolnika uprawnień emerytalnych, a dotycząca podwyższenia wieku emerytalnego, nie powoduje sama przez się zmian w strukturze własnościowej gospodarstwa rolnego ani - tym bardziej - nie zmienia ustroju rolnego w Polsce.

Wyrok TK z dnia 7 maja 2014 r., K 43/12, OTK-A 2014/5/50, Dz.U.2014/684

Standard: 804 (pełna treść orzeczenia)