Ściślejszy związek z innym państwem; reguła korekcyjna określona w art. 8 ust. 4 Rzym I

Tzw. reguła korekcyjna określona w art. 8 ust. 4 rozporządzenia ma charakter wyjątkowy i jako taka powinna być stosowana z ostrożnością, po dokładnym zbadaniu okoliczności sprawy. Wskazuje na to zresztą już sama treść tego przepisu, która stanowi, że ściślejszy związek z innym państwem powinien wynikać „ze wszystkich okoliczności”, nie oznacza to oczywiście, że każda okoliczność sprawy powinna wskazywać na prawo takiego „innego” państwa, jednak wszystkie okoliczności muszą być zbadane, aby stwierdzić występowanie tego ściślejszego związku. Wskazał na to Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 12 września 2013 r., C-64/12 (Anton Schlecker przeciwko Melitcie Josefie Boedeker), w którym Trybunał (na tle artykułu 6 ust. 2 Konwencji o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, otwartej do podpisu w Rzymie w dniu 19 czerwca 1980 r., o treści zbliżonej do art. 8 rozporządzenia Rzym I) wskazał, że art. 6 ust. 2 Konwencji o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, otwartej do podpisu w Rzymie w dniu 19 czerwca 1980 r., należy interpretować w ten sposób, że nawet jeżeli pracownik świadczy pracę w wykonaniu umowy o pracę zazwyczaj, długotrwale i nieprzerwanie w tym samym państwie, to sąd krajowy może, na podstawie art. 6 ust. 2 in fine, odstąpić od stosowania prawa państwa, w którym pracownik zazwyczaj świadczy pracę, jeżeli z całokształtu okoliczności wynika, że istnieje ściślejszy związek pomiędzy tą umową i innym państwem. W tym celu sąd odsyłający musi wziąć pod uwagę całokształt okoliczności charakteryzujących stosunek pracy i ustalić, która bądź które z nich są według jego oceny najważniejsze. Sąd orzekający w konkretnym przypadku nie może jednak automatycznie dojść do wniosku, że należy odstąpić od stosowania normy ustanowionej w art. 6 ust. 2 lit. a) konwencji rzymskiej z tego tylko powodu, że inne istotne okoliczności - poza rzeczywistym miejscem pracy - ze względu na liczbę tych okoliczności wskazują na inne państwo. Pośród ważnych elementów wskazujących na powiązanie należy wziąć pod uwagę w szczególności państwo, w którym pracownik najemny płaci podatek dochodowy, oraz państwo, w którym ów podatnik należy do systemu zabezpieczenia społecznego oraz do rozmaitych systemów emerytalnych, ubezpieczenia zdrowotnego i na wypadek inwalidztwa. Ponadto sąd odsyłający musi również uwzględnić całokształt okoliczności danej sprawy, takich jak między innymi elementy związane z określeniem wynagrodzenia i innych warunków pracy.

Stwierdzenie, że właściwym systemem zabezpieczenia społecznego lub krajem rezydencji podatkowej jest kraj świadczenia pracy podważa prawidłowość uznania, że praca miała związek z prawem innego państwa, niż określone na podstawie art. 8 ust. 2 rozporządzenia Rzym I. Sąd drugiej instancji w końcu zupełnie pominął fakt, że powódka korzystała z usług brytyjskiej służby zdrowia na podstawie brytyjskich przepisów, przebywała na terytorium Wielkiej Brytanii również w okresie niezdolności do pracy, jednocześnie Sąd nie poczynił żadnych ustaleń, w kierunku ustalenia, czy powódka podlegała brytyjskiemu ubezpieczeniu zdrowotnemu i chorobowemu i korzystała ze świadczeń z nich wynikających w okresie swojej niezdolności do pracy, czy też korzystała w tym zakresie ze świadczeń na podstawie polskiego ubezpieczenia zdrowotnego i chorobowego.

Wyrok SN z dnia 13 listopada 2019 r., II PK 44/18

Standard: 80346 (pełna treść orzeczenia)