Wyłączenie umów, których przedmiotem jest prawo rzeczowe na nieruchomości lub prawo do korzystania z nieruchomości (art. 6 ust. 4 lit. c Rzym I)

Artykuł 6 ust. 4 lit. c) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I) należy interpretować w ten sposób, że umowa sprzedaży obejmująca umowę dzierżawy i umowę o świadczenie usług, dotycząca drzew zasadzanych na gruncie dzierżawionym wyłącznie w celu ich wycięcia z zyskiem, nie stanowi „umowy, której przedmiotem jest prawo rzeczowe na nieruchomości lub prawo do korzystania z nieruchomości” w rozumieniu tego przepisu.

W badanej sprawie ustalono, że przeniesienie prawa własności, do którego przedsiębiorca jest zobowiązany zgodnie z umową rozpatrywaną w postępowaniu głównym, nie dotyczy gruntu, na którym odnośne drzewa są zasadzone, lecz wyłącznie tych drzew. O ile oczywiście drzewa te są sadzone na owym gruncie dla celów hodowli, o tyle z odesłania prejudycjalnego wynika jednak, że głównym celem przedmiotowej umowy jest wygenerowanie dochodu z tytułu sprzedaży drewna uzyskanego po wycięciu drzew, których własność jest przenoszona na kupującego dopiero w momencie ich zindywidualizowania, kiedy to sprzedający przystępuje do ich wycięcia i sprzedaży uzyskanego w ten sposób drewna.

W tych okolicznościach należy stwierdzić, że drzewa te należy uznać za pożytki uzyskane w wyniku eksploatacji gruntu, na którym są zasadzone. Mimo że z prawnego punktu widzenia takie pożytki dzielą co do zasady los gruntu, na którym odnośne drzewa są zasadzone, mogą one jednak, w drodze umowy, być przedmiotem praw osobistych, a właściciel lub posiadacz odnośnej nieruchomości gruntowej może rozporządzać nimi oddzielnie od tego gruntu, nie naruszając prawa własności lub innych związanych z tym gruntem praw rzeczowych. Jednak umowy, której przedmiotem jest rozporządzenie pożytkami uzyskanymi w wyniku korzystania z gruntu, nie należy utożsamiać z umową, której przedmiotem jest „prawo rzeczowe na nieruchomości” w rozumieniu art. 6 ust. 4 lit. c) rozporządzenia Rzym I.

Wynika z tego, że przedmiotem umowy dotyczącej drzew zasadzanych na nieruchomości gruntowej w celu ich wycięcia i sprzedaży uzyskanego w ten sposób drewna nie jest „prawo rzeczowe na nieruchomości” w rozumieniu tego przepisu.

Umowa taka jak rozpatrywana w postępowaniu głównym nie wykazuje wystarczająco silnego związku z danym gruntem, aby mogła zostać zakwalifikowana jako objęta zakresem pojęcia „prawa do korzystania z nieruchomości” w rozumieniu art. 6 ust. 4 lit. c) rozporządzenia Rzym I.

Wyrok TSUE z dnia 10 lutego 2022 r., C-595/20

Standard: 80259 (pełna treść orzeczenia)