Niedopuszczalność odstąpienia od norm kolizyjnych przewidzianych w rozporządzeniu Rzym I w celu ustalenia prawa właściwego dla umowy konsumenckiej ze względu na to, że inne prawo byłoby korzystniejsze dla konsumenta

Artykuł 6 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I) należy interpretować w ten sposób, że: jeżeli umowa konsumencka spełnia warunki określone w tym przepisie oraz brak jest ważnego wyboru prawa właściwego dla tej umowy, prawo to należy ustalić zgodnie ze wspomnianym przepisem, i to niezależnie od okoliczności, że prawo właściwe dla tej umowy zgodnie z art. 4 tego rozporządzenia może być korzystniejsze dla konsumenta.

Postanowienie TSUE z dnia 14 marca 2024 r., C-429/22

Standard: 80257 (pełna treść orzeczenia)

Art. 6 ust. 1 rozporządzenia Rzym I należy interpretować w ten sposób, że jeżeli umowa konsumencka spełnia warunki określone w tym przepisie oraz w braku ważnego wyboru prawa właściwego dla tej umowy, prawo to należy ustalić zgodnie ze wspomnianym przepisem, na który mogą powoływać się obie strony tej umowy, w tym również przedsiębiorca, i to niezależnie od okoliczności, że prawo właściwe dla tej umowy zgodnie z art. 3 i 4 tego rozporządzenia może być korzystniejsze dla konsumenta.

Ze względu na szczególny i wyczerpujący charakter zasad ustalania prawa właściwego zawartych w tym art. 6 nie można przyjąć żadnego innego prawa, mimo że to inne prawo, określone w szczególności na podstawie łączników przewidzianych w art. 4 tego rozporządzenia, byłoby korzystniejsze dla konsumenta.

Art. 6 ust. 2 rozporządzenia Rzym I przewiduje w sposób wyraźny, że strony mogą, zgodnie z art. 3 tego rozporządzenia, dokonać wyboru prawa właściwego dla takiej umowy, jednak wybór ten nie może prowadzić do pozbawienia konsumenta ochrony przyznanej mu na podstawie przepisów, których nie można wyłączyć w drodze umowy na mocy prawa, jakie w przypadku braku wyboru byłoby właściwe zgodnie z art. 6 ust. 1 tego rozporządzenia.

Gdy dana umowa nie spełnia warunków określonych w art. 6 ust. 1 lit. a) lub b) rozporządzenia Rzym I, art. 6 ust. 3 tego rozporządzenia uściśla, że prawo właściwe dla tej umowy ustala się zgodnie z art. 3 i 4 wspomnianego rozporządzenia, w którym to przypadku sąd, przed którym wytoczono powództwo, może w szczególności ustalić to prawo, biorąc pod uwagę państwo, z którym umowa wykazuje najściślejszy związek.

Wynika z tego, że jeżeli umowa konsumencka spełnia te warunki i wobec braku ważnego wyboru przez strony prawa właściwego dla tej umowy, prawo to należy ustalić zgodnie z art. 6 ust. 1 rozporządzenia Rzym I.

Odmienna wykładnia, zgodnie z którą możliwe byłoby odstąpienie od norm kolizyjnych przewidzianych w rozporządzeniu Rzym I w celu ustalenia prawa właściwego dla umowy konsumenckiej ze względu na to, że inne prawo byłoby korzystniejsze dla konsumenta, siłą rzeczy poważnie naruszałaby ogólny wymóg przewidywalności prawa właściwego, a tym samym zasadę pewności prawa w stosunkach umownych z udziałem konsumentów (zob. analogicznie wyrok z dnia 12 września 2013 r., Schlecker, C‑64/12).

Wskazując jako właściwe prawo państwa, w którym konsument ma miejsce zwykłego pobytu, prawodawca Unii uznał, że prawo to zapewnia konsumentowi odpowiednią ochronę, przy czym wskazanie to nie musi jednak koniecznie prowadzić do zastosowania we wszystkich przypadkach prawa najkorzystniejszego dla konsumenta (zob. analogicznie wyrok z dnia 12 września 2013 r., Schlecker, C‑64/12).

Wyrok TSUE z dnia 14 września 2023 r., C-821/21

Standard: 80247 (pełna treść orzeczenia)