Subiektywny test bezstronności

Rozważenie istnienia unormowanych w art. 49 k.p.c. podstaw do wyłączenia ze sprawy powinno nastąpić najpierw przez samego sędziego, niezależnie od wniosku strony. To sędzia powinien sam sobie zadać pytanie, czy jest w stanie zachować bezstronność w sprawie o określonym przedmiocie lub w określonych uwarunkowaniach podmiotowych; kwestia ta ma szczególne znaczenie w sytuacji istnienia niewątpliwego interesu majątkowego, zwykle o dużej skali, jak w przypadku tzw. kredytów frankowych. Ten subiektywny test bezstronności, zmierzający do oceny własnej, wewnętrznej wolności sędziego, niezbędnej do rozstrzygnięcia danej sprawy, trzeba przeprowadzić samodzielnie – i zażądać wyłączenia, jeśli w wyniku takiego aktu samokontroli sędzia stwierdzi, że uzasadniona jest wątpliwość co do jego bezstronności, tzn. nie jest pewien, czy zdoła zachować standardy wiązane z prawem strony do sądu. Refleksja taka jest niezbędna w każdym przypadku, także gdy na podstawy wyłączenia nie wskazują wyniki przeprowadzenia testu obiektywnego, odnoszącego się do sprawdzalnych faktów mogących wywołać wątpliwości opisane w art. 49 k.p.c. (np. powiązań towarzyskich lub zawodowych sędziego ze stroną postępowania lub jej pełnomocnikiem).

Postanowienie SN z dnia 12 października 2023 r., III CZP 5/23

Standard: 80222 (pełna treść orzeczenia)