Umowa mieszana

Problem zakresu stosowania do umów mieszanych przepisów dotyczących umów nazwanych jest od wielu lat analizowany w literaturze, jednak trudno mówić nie tylko o zgodności wyrażanych w tej materii poglądów, ale nawet o ukształtowanej większości. Także w tej kwestii występują poważne wątpliwości, co do wykładni art. 3531 w zw. z art. 750 k.c. Strony zawierające umowę mogą zawrzeć jedną z tzw. umów nazwanych lub też ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie, ani zasadom współżycia społecznego. Jednakże należy pamiętać o tym, że przy rozstrzyganiu sporów dotyczących umów nietypowych, sąd musi dokładnie badać ich cechy oraz ustalić, na czym dokładnie polegają w danym przypadku świadczenia stron. Od wyniku zakwalifikowania umowy zależy bowiem nawet, jak w omawianym wypadku kwestia jej częściowej ważności, czy np. długości terminu przedawnienia roszczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2004 r., V CK 379/03. M. Prawn. 2004, nr 11, s. 486).

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2003 r. IV CKN 470/01, (LEX nr 453153) zostało wyrażone trafne stanowisko, że jeżeli zawarta umowa jest, jak w rozpoznawanej sprawie, umową mieszaną zawierającą elementy różnych zobowiązań to wynika z tego, że nie można do niej stosować wprost wszystkich przepisów o jednym typie umowy. W rezultacie pogląd ten pozwala na stosowanie do poszczególnych elementów umowy mieszanej przepisów dotyczących różnych umów. Innymi słowy, jeśli w umowie mieszanej dochodzi do równorzędnego połączenia elementów różnych rodzajów zobowiązań, do każdego z nich powinno stosować się przepisy dotyczące tych zobowiązań (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2012 r., IV CSK 201/11, LEX nr 1169148).

Wyrok SN z dnia 20 lipca 2017 r., IV CSK 556/16

Standard: 8854 (pełna treść orzeczenia)

Ocena prawna umowy o charakterze mieszanym, zawierającej elementy świadczenia usług i innych stosunków obligacyjnych, w szczególności mająca na celu określenie właściwego terminu przedawnienia, powinna uwzględniać wzajemne relacje tych elementów oraz zasadniczy cel umowy (zob. wyrok SN z dnia 14 stycznia 2010 r., IV CSK 319/09).

Umowa regulująca jednocześnie zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków ma charakter mieszany; zawiera nie tylko elementy umowy o świadczenie usług, ale również – w zakresie regulującym zaopatrzenie w wodę – umowy sprzedaży.

Wyrok SN z dnia 13 lipca 2017 r., I CSK 193/17

Standard: 55631 (pełna treść orzeczenia)