Prawo do nieskrępowanego uprawiania hazardu w kontekście zakazu wstępu do kasyna

Za nieuzasadnione należy uznać kwestionowanie nałożonego na Powoda zakazu wstępu do kasyn na podstawie norm służących ochronie dóbr osobistych.

Za dobro osobiste trudno uznać prawo do nieskrępowanego uprawiania hazardu, również w przypadku rozpatrywania go formalnie w aspekcie wolności.

Wolność została wymieniona jako jedno z dóbr osobistych w art. 23 k.c. W orzecznictwie rozumiana jest w ujęciu wąskim jako fizyczna swoboda poruszania się (m.in. wyroki SN: z 19 listopada 2015 r., IV CSK 792/14; z 15 czerwca 2005 r., IV CK 805/04).

W ujęciu szerszym oznacza również wolność od strachu i obawy oraz wolność od działania pod przymusem (m.in. wyrok SN z 15 czerwca 2005 r., IV CK 805/04).

Nie jest natomiast wolnością w rozważanym znaczeniu wolność od lęku o stan zdrowia (wyrok SN z 9 maja 2007 r., II CSK 42/07), wolność wyboru obrońcy w postępowaniu karnym (wyrok SN z 9 października 2003 r., V CK 328/02), ani wolność rozumiana jako swoboda kierowania pojazdem, do której naruszenia miałoby dojść na skutek zatrzymania prawa jazdy (wyrok SN z 23 lutego 2022 r., II CSKP 232/22).

Należy uznać, że możliwość wyboru kontrahenta umowy, jako element swobody umów, nie stanowi dobra osobistego – elementu wolności, o której mowa w art. 23 k.c. Gdyby bowiem uznać, że wolność z art. 23 k.c. to także wolność kontraktowa, należałoby konsekwentnie twierdzić, że narusza dobra osobiste odmowa zawarcia konkretnej klauzuli umownej czy też np. stosowanie niedozwolonych postanowień umownych.

Nie wyklucza to – w konkretnych sytuacjach – przyjęcia, że odmowa zawarcia umowy może być kwalifikowana jako działanie dyskryminacyjne a nawet może stanowić naruszenie godności.

Wyrok SN z dnia 23 czerwca 2023 r., II CSKP 1988/22

Standard: 79728 (pełna treść orzeczenia)