Pojedyncza transakcja dotycząca jednej osoby jako znamię "handlu ludźmi"

Jakkolwiek przepis art. 189a § 1 k.k. używa liczby mnogiej, co mogłoby prowadzić do wniosku, że sprzedaż jednego człowieka wykracza poza granice tego uregulowania, to jednak z punktu widzenia art. 115 § 22 k.k. nie ma znaczenia, ile osób jest przedmiotem transakcji.

Wyrok SA w Szczecinie z dnia 5 grudnia 2019 r., II AKa 156/19,

Standard: 79364

Mimo posłużenia się przez ustawodawcę w art. 253 § 1 k.k. liczbą mnogą (ludźmi), dla bytu przestępstwa określonego w art. 253 § 1 k.k. wystarczające było dokonanie transakcji, której przedmiotem jest jedna osoba. Zatem nawet pojedyncza transakcja dotycząca jednej osoby może wypełnić znamiona art. 253 § 1 k.k., jeśli zamiarem sprawcy było uprawianie handlu ludźmi.

Należy zdecydowanie opowiedzieć się za stanowiskiem, że użycie przez ustawodawcę liczby mnogiej w normie prawnej – dla określenia przedmiotu ochrony, przedmiotu czynności sprawczej lub środka służącego do popełnienia przestępstwa – nie oznacza automatycznie, że użyto tej liczby w znaczeniu „co najmniej dwa”, a więc w celu ograniczenia podstawy odpowiedzialności. Dla odczytania bowiem rzeczywistej treści normy prawnej, w zakresie jej liczbowego limitu, nie wystarczy samo stwierdzenie użycia liczby mnogiej. Stwierdzenie takie powinno stanowić dopiero punkt wyjściowy dla dalszej analizy mającej na celu ustalenie, czy rzeczywiście zamiarem ustawodawcy było ograniczenie odpowiedzialności do tych przypadków, w których zamach nastąpił na więcej niż jeden przedmiot ochrony (zob. uchwała SN z dnia 21 listopada 2001 r., I KZP 26/01). Stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w tej uchwale zostało zaaprobowane również w piśmiennictwie prawniczym (zob. P. Palka, M. Przetak, glosa do uchwały I KZP 26/01, Przegląd Sądowy 2003, Nr 11 – 12, s. 181 i n.; podobnie W. Marcinkowski w glosie do w/w uchwały, Prokurator 2002, Nr 2, s. 104 i n.). W przypadku normy wynikającej z art. 253 § 1 k.k., w oczywisty sposób celem ustawodawcy nie było ograniczenie odpowiedzialności sprawcy do transakcji sprzedaży co najmniej dwóch osób, a pozostawienie poza zakresem penalizacji zachowania polegającego na sprzedaży tylko jednej osoby. 

Postanowienie SN z dnia 6 lutego 2017 r., V KK 388/16

Standard: 79360 (pełna treść orzeczenia)