Potrącenie w stosunkach międzynarodowych

Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów z 11 kwietnia 1980 r. tzw. Konwencji Wiedeńskiej, ratyfikowanej przez Polskę 19 maja 1995 r., która weszła w życie 1 czerwca 1998 r. regulując problematykę przesłanek i zakresu odpowiedzialności kontraktowej dłużnika, nie reguluje materii związanej z potrąceniem, jako formą wygaśnięcia zobowiązania, jego przesłanek oraz dopuszczalności. Zatem ustalenie prawa właściwego w tej materii następuje w oparciu o normy prawa prywatnego międzynarodowego. Wskazać przy tym należy, że ustawa z dnia 12 listopada 1965 r. p.p.m. nie zawiera przepisu wskazującego prawo właściwe dla instytucji potrącenia będącej częścią prawa zobowiązań. Akcentowana powszechnie na gruncie regulacji międzynarodowych potrzeba ochrony dłużnika, jak i jednolitości stosowanych systemów prawnych dla danego stosunku zobowiązaniowego, jak i na gruncie prawa polskiego, przemawia za poddaniem, co do zasady, problematyki potrącenia jako formy wygaśnięcia zobowiązania prawu właściwemu dla zobowiązania, które poprzez to działanie ma zostać zniweczone (umorzone). W orzecznictwie przyjmuje się bowiem, że według prawa właściwego wskazanego przez łącznik normy kolizyjno-prawnej dla danego stosunku zobowiązaniowego ocenia się nie tylko takie kwestie, jak etap nawiązania danej czynności prawnej - stosunku prawnego rodzącego określone zobowiązanie, jego treść, wykonanie, skutki niewykonania, ale i przyczyny wygaśnięcia zobowiązania (por/. wyrok SN z 27 marca 2001 r. IV CKN 1380/00 - niepubl., z 25 lutego 1999 r. I CKN 1032/97 - niepubl.). Ten kierunek rozumowania znajduje uzasadnienie w treści Konwencji o prawie właściwym dla zobowiązań umownych z 19 czerwca 1980 r., do której Polska przystąpiła 14 maja 2005 r., a która weszła w życie z dniem 1 sierpnia 2007 r. (Dz. U. z 22 I 2008 r.), zgodnie z którą prawo właściwe dla określonej umowy ma zastosowanie m.in. do różnych sposobów wygaśnięcia zobowiązania (art. 10 ust. 1 pkt d), a która to Konwencja znajdzie zastosowanie u nas do stosunków umownych zawartych po wejściu w życie Konwencji (art. 17).

Wyrok SA w Katowicach z dnia 22 stycznia 2009 r., V ACa 551/08

Standard: 5080 (pełna treść orzeczenia)