Indywidualny charakter przestępstwa z art. 228 k.k.

Przestępstwo łapownictwa biernego we wszystkich swoich odmianach (art. 228 § 1-5 k.k.) jest przestępstwem indywidualnym, bowiem może być popełnione tylko przez osobę pełniącą funkcję publiczną. Określenie podmiotu tego przestępstwa następuje przez ustalenie pełnionej przezeń funkcji, czyli konkretnych czynności, w związku z którymi korzyść lub jej obietnica są przyjmowane. Oczywiście, chodzi o takie tylko czynności, które należą do kompetencji związanych z danym stanowiskiem.

Ustawodawca nie sformułował definicji „funkcji publicznej”. Nie rozstrzygnął więc powstałego w doktrynie (już z chwilą wejścia w życie kodeksu karnego z 1969 r.) sporu, którego istota wyraża się w poglądach, iż podmiotem przestępstwa łapownictwa biernego jest wyłącznie „funkcjonariusz publiczny” względnie, że może nim być także inna osoba, jeżeli „pełni funkcję publiczną”.

To drugie stanowisko konsekwentnie prezentował w swoim orzecznictwie Sąd Najwyższy i nadal je zajmuje w obecnie obowiązującym stanie prawnym

Za przyjęciem tego ostatniego poglądu, przemawia przede wszystkim wykładnia językowa. Taki też pogląd zdecydowanie przeważa w piśmiennictwie

Po wejściu w życie Kodeksu karnego z 1997r. wydatnemu ograniczeniu uległ zakres instytucji, których pracownicy są funkcjonariuszami publicznymi (art. 115 § 13 k.k.). W porównaniu z brzmieniem art. 120 § 11 k.k. z 1969 r. status taki utracili pracownicy m.in. „organizacji spółdzielczej lub innej organizacji społecznej ludu pracującego”.

O pełnieniu funkcji publicznej w rozumieniu art. 228 k.k. decyduje podstawa normatywna określona w ustawie oraz realizowanie tej funkcji z wykorzystaniem środków publicznych.

Uchwała SN z dnia 28 marca 2002 r., I KZP 35/01

Standard: 78875 (pełna treść orzeczenia)