Strona podmiotowa przestępstwa z art. 296a k.k.

Na gruncie ustawowej typizacji przestępstwa z art. 296a § 2 k.k. nie ma żadnych podstaw by utrzymywać, że warunkiem ustalenia, iż sprawca obiecał udzielić korzyści, jest wykazanie, że miał on wolę spełnienia obietnicy. Omawiane tu znamię czynności sprawczej typu przestępstwa z art. 296a § 2 k.k. realizuje się przez samo wyartykułowanie przez sprawcę obietnicy udzielenia korzyści i odebranie tej obietnicy przez podmiot wymieniony w art. 296a§1 kk, niezależnie od tego, czy sprawca zamierza jej dotrzymać, czy też od początku zakłada, że korzyści tej nie udzieli.

Założenie immanentnego istnienia zamiaru spełnienia obietnicy, jako warunku wypełnienia znamienia przedmiotowego ujętego w sformułowaniu „obiecuje udzielić korzyści”, byłoby apragmatyczne, jeśli uzmysłowić, że zaprzeczenie zamiarowi spełnienia obietnicy prawie zawsze ekskulpowałoby sprawcę, gdyż uniemożliwiałoby przyjęcie, że to znamię czynu zabronionego zostało zrealizowane.

Przestępstwo z art. 296a § 2 k.k. można popełnić tylko umyślnie. Znaczenie strony podmiotowej czynu typizowanego w tym przepisie jest jednak inne, niż wskazywane w uzasadnieniu skarżonego wyroku. Sprowadza się do tego, że sprawca obejmuje świadomością wszystkie elementy składające się na znamiona strony przedmiotowej (P. Kardas, (w:) Kodeks karny. Komentarz pod red. A. Zolla. Część szczególna, t. III, Warszawa 2008, s. 559).

Umyślność odniesiona do samej czynności sprawczej, jako jednego ze znamion przedmiotowych przestępstwa z art. 296a § 2 k.k., przejawia się w świadomości składania obietnicy udzielenia korzyści, a nie w woli jej dotrzymania. Ten jeden element świadomości sprawcy nie jest oczywiście wystarczający dla pełnego wypełnienia strony podmiotowej czynu, gdyż musi ona obejmować świadomość wszystkich pozostałych elementów strony przedmiotowej, a więc tego, że udzielenie korzyści obiecuje się osobie pełniącej funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej wykonującej działalność gospodarczą lub pozostającej z nią w stosunku pracy, umowy zlecenia lub umowy o dzieło, w zamian za nadużycie uprawnień lub niedopełnienie obowiązku, mogące wyrządzić tej jednostce szkodę majątkową.Wbrew stanowisku Sądu Okręgowego dla bytu przestępstwa z art. 296a § 2 k.k. nie jest istotny cel działania sprawcy (s. 13 uzasadnienia). Taki warunek karalności nie wynika z ustawowego opisu znamion (P. Kardas, op. cit., s. 559).

Wyrok SN z dnia 9 lutego 2016 r., V KK 277/15

Standard: 78610 (pełna treść orzeczenia)