Opinia biegłego w przestępstwie nadużycia zaufania (art. 296 k.k.)

Akceptowalny w danych okolicznościach sposób racjonalnego działania określają standardy, przez co dla oceny czy doszło do niegospodarności związanej z niedopełnieniem obowiązków lub nadużyciem uprawnień, istotna jest wiedza i doświadczenie posiadane przez sprawcę oraz obiektywnie istniejące okoliczności faktyczne, a nie wiadomości specjalne posiadane przez biegłego. W orzecznictwie podkreśla się, że „w przeciwnym razie każda decyzja gospodarcza osoby uprawnionej i zobowiązanej do jej podjęcia wymagałaby uprzedniego skorzystania przez nią z pomocy biegłego stosownej specjalności, dla ewentualnego uchylenia się od odpowiedzialności grożącej z mocy przepisów art. 296 k.k."

Tym samym podstawą odpowiedzialności za nadużycie zaufania może być ocena formułowana na podstawie wiedzy i doświadczenia sprawcy, nie zaś wiedzy i doświadczenia biegłego opiniującego w sprawie, co opinii biegłego w zakresie ustalenia niegospodarności oskarżonych przy zawieraniu objętej zarzutami umowy dzierżawy, nadaje w istocie marginalny charakter.

Wyrok SA w Warszawie z dnia 20 maja 2021 r., II AKa 406/19

Standard: 78393 (pełna treść orzeczenia)

Orzekanie w sprawach o przestępstwa z art. 296 kk, zwłaszcza w sytuacji, kiedy treść stawianych oskarżonym zarzutów opiera się na ocenie podejmowanych przez nich decyzji gospodarczych, bądź też sposobu kontroli tych decyzji, musi być dokonywane przy uwzględnieniu kontekstu zasadności gospodarczej i poziomu podejmowanego ryzyka przez osoby podejmujące decyzje ekonomiczne w ramach prowadzonej przez siebie firmy. Oznacza to, iż Sąd orzekający winien badać zarówno znamię znacznej szkody majątkowej, jak i zwłaszcza to w jakiej sytuacji motywacyjnej, w wyniku jakich działań, bądź zaniechań nastąpiło wyrządzenie tej szkody. Zwykle do ustalenia istnienia szkody oraz wyliczenia jej rozmiarów konieczne jest odwołanie się do wiadomości specjalnych, a więc oparcie ustaleń na opinii biegłego. Nie oznacza to jednak, że w realiach konkretnej sprawy taki zakres opiniowania przez biegłego w sprawach o przestępstwa z art. 296 kk będzie wystarczający. Częstokroć ocena strony podmiotowej również może wymagać wypowiedzenia się przez biegłego, którego wiadomości specjalne umożliwią zbadanie motywacji działania sprawcy oraz osadzenie jego decyzji gospodarczych w szerszym kontekście ekonomicznym, w szczególności co do stanu firmy, warunków rynkowych oraz powiązań z kontrahentami.

Wyrok SA w Katowicach z dnia 30 czerwca 2017 r., II AKa 161/17

Standard: 78520 (pełna treść orzeczenia)