Przypisanie oszustwa zamiast przywłaszczenia albo przywłaszczenia zamiast oszustwa a granice aktu oskarżenia
Związanie sądu granicami aktu oskarżenia; granice aktu oskarżenia Przywłaszczenie, sprzeniewierzenie (284 k.k.) Oszustwo (art. 286 k.k.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Sąd Okręgowy bezpodstawnie uznał, iż skierowanie przez oskarżyciela publicznego aktu oskarżenia w którym zarzucono oskarżonemu popełnienie występku z art. 284 § 2 kk, stanowiło okoliczność wyłączająca możliwość wydania wyroku skazującego za czyn z art. 286 § 1 kk z uwagi na wyjście przez Sąd Rejonowy poza granice skargi uprawnionego oskarżyciela.
W zakresie możliwości zmiany kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego aktem oskarżenia przez Sąd orzekający w danej sprawie w taki sposób, który nie powoduje wyjścia poza granice oskarżenia Sąd Najwyższy prezentuje dosyć jednolite i utrwalone stanowisko, że określony w akcie oskarżenia czyn ma charakter hipotetyczny: wersja wydarzeń przedstawiona przez oskarżyciela nie może być uznana za ostateczną. Właśnie temu służy rozprawa, by umożliwić weryfikację tej wersji/hipotezy.
Zgodnie z zasadą, że to sąd zna prawo (iura novit curia), kwalifikacja prawna zaproponowana przez prokuratora nie jest dla sądu wiążąca (zob. S. Waltoś, Akt oskarżenia w procesie karnym, Warszawa 1963, s. 45 i n.; S. Stachowiak, Funkcje zasady skargowości w polskim procesie karnym, Poznań 1975, s. 208). Jest to jedynie pogląd prawny prokuratora na zarzucany czyn. Polski Kodeks postępowania karnego przewiduje w art. 399 § 1 k.p.k., że jeżeli w toku rozprawy okaże się, że nie wychodząc poza granice oskarżenia, można czyn zakwalifikować według innego przepisu prawnego, sąd uprzedza o tym obecne na rozprawie strony. Możliwe jest nawet dokonanie zmiany kwalifikacji prawnej czynu na rozprawie odwoławczej (art. 455 k.p.k.). To sąd jest odpowiedzialny za podjęcie decyzji co do prawa, które znajdzie zastosowanie i dokonania wiążącej subsumcji.
Niezależne od opinii oskarżyciela sąd zajmuje samodzielne stanowisko co do kwalifikacji prawnej. Jest to jego uprawnienie, a zarazem obowiązek (wyrok SN z 8 września 2016 r., III KK 294/16).
Wyrok SN z dnia 25 stycznia 2023 r., III KK 295/22
Standard: 78003 (pełna treść orzeczenia)
Granic oskarżenia nie wyznacza ani opis czynu przyjęty w akcie oskarżenia, ani też przyjęta tam kwalifikacja prawna, lecz zdarzenie historyczne, na którym opiera się skarga. Nie można więc wykluczyć, że w danym konkretnym przypadku zmiana kwalifikacji z art. 286 § 1 k.k. na art. 284 § 2 k.k. nie będzie skutkowała wyjściem poza granice oskarżenia. Niemniej, w realiach niniejszej sprawy, skazanie oskarżonego za przestępstwo z art. 284 § 2 k.k. skutkowałoby obrazą art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k. Chodzi o to, że zdarzenie historyczne, na którym oparto oskarżenie o oszustwo związane z formiarko – pierogarką związane było z oszukańczymi działaniami, które miały mieć miejsce w dniu (...) r. Z kolei przywłaszczenie, którego przypisania domaga się skarżący, miałoby mieć miejsce w znacznie późniejszym czasie (najwcześniej we (...) r.) i w zgoła innym miejscu i byłoby związane z innymi całkowicie zachowaniami polegającymi na zaniechaniu (nie mówiąc już o tym, czy W. K. (1) w tym czasie miał dostęp do wspomnianego urządzenia, czy też „ukryły” go inne osoby). Nie sposób tu zatem mówić o tożsamości zdarzenia historycznego i to w jakimkolwiek jego istotnym aspekcie. W konsekwencji zarzuty i wnioski apelującego nie mogły być uwzględnione. Nic jednakże nie stoi na przeszkodzie, aby uprawniony oskarżyciel wniósł przeciwko W. K. (1) akt oskarżenia o czyn z art. 284 § 2 k.k.
Wyrok SA w Poznaniu z dnia 5 maja 2022 r., II AKa 3/21
Standard: 78026 (pełna treść orzeczenia)