Użycie w opicie czynu sformułowań „co najmniej” lub „nie mniej niż” w celu dopełnienia oznaczenia znamion przestępstwa

Używanie w opicie czynu sformułowań „co najmniej” lub „nie mniej niż” w celu dopełnienia oznaczenia znamion przestępstwa (np. zamiaru „co najmniej ewentualnego”, wartości zaboru „nie mniej niż”, ilości pokrzywdzonych „nie mniejszej niż” itp.) nie jest dopuszczalne, gdyż sugeruje niewykluczenie możliwości przyjęcia czegoś więcej niż zostało ustalone, a zatem możliwość popełnienia przez oskarżonego czynu „poważniejszego”, choć w rzeczywistości tego przecież nie ustalono. Takie określenia prowadzą zatem do kolizji zawierającego je ustalenia z regułą określoną w art. 5 § 2 k.p.k. Jeżeli bowiem sąd nie jest w stanie ustalić tej ilości lub wartości dokładnie, powinien przyjąć ilość czy wartość nie budzącą wątpliwości (zob. wyrok SA w Krakowie z dnia 16 listopada 2005 r., II AKa 183/05; wyrok SA w Krakowie z dnia 2 lipca 2014 r., II AKa 62/14; wyrok SA w Krakowie z dnia 17 kwietnia 2012 r., II AKa 46/12; wyrok SA w Krakowie z dnia 6 marca 2014 r., II AKa 5/14, KZS 2014, nr 4, poz. 51; wyrok SA w Krakowie z dnia 8 grudnia 2005 r., II AKa 149/05; wyrok SN z dnia 9 marca 2010 r., V KK 247/09).

W orzecznictwie wyrażane jest również stanowisko wskazujące na dopuszczalność posługiwania się określeniami „co najmniej” lub „nie mniej niż” (zob. postanowienie SN z dnia 1 marca 2006 r., III K 206/05; postanowienie SN z dnia 7 kwietnia 2006 r., III KK 78/06; postanowienie SN z dnia 4 stycznia 2011 r., III KK 184/10, LEX nr 736749; uzasadnienie wyroku SN z dnia 3 września 2014 r., III KK 70/14), jednak jak słusznie wskazano, wynikająca z nich możliwość odstępstwa od reguły przypisywania oskarżonym ściśle określonej wysokości wyrządzonej szkody lub wartości przedmiotu przestępstwa, obwarowana została dwoma warunkami, a mianowicie, że faktyczna wartość była niemożliwa do określenia (nie istnieją możliwości dokładnego jej ustalenia) oraz istnieje pewność, że była ona wyższa od określonej w sposób pewny, minimalnej, wartości (zob. wyrok SA w Gdańsku z dnia 25 lipca 2013 r., II AKa 60/13).

Wyrok SA w Gdańsku z dnia 28 września 2016 r., II AKa 111/16

Standard: 77742 (pełna treść orzeczenia)