Odpowiedzialność za błąd lekarski z art. 160 § 2 i 3 k.k. w razie ciężkiej i śmiertelnej choroby pacjenta

Fakt ciężkiej i śmiertelnej choroby pacjenta nie wyklucza odpowiedzialności za błąd lekarski z art. 160 § 2 i 3 k.k. Z pewnością także standardy medyczne nie mogą być w takich przypadkach zaniżane.

Przypomnieć należy jednak, że przestępstwo narażenia na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu przez lekarza z art. 160 § 2 i 3 k.p.k. jest przestępstwem nieumyślnym.

Dla przyjęcia odpowiedzialności karnej lekarza za błąd diagnostyczny prowadzący do narażenia, o którym mowa w art. 160 § 2 i 3 k.k., niezbędne jest nie tylko powstanie zmiany w świecie zewnętrznym, tj. w realiach niniejszej sprawy stwierdzenie wystąpienia błędu diagnostycznego, ale istnienie związku przyczynowo-skutkowego, między owym błędem a stanem narażenia, a wreszcie przypisywalność odnoszona do konkretnej osoby, w tym też będące przedmiotem zarzutów kasacji ustalenia na kim spoczywał w niniejszej sprawie obowiązek opieki nad pacjentem.

Przy typie nieumyślnym z art. 160 k.k. obiektywne przypisanie sprawcy skutku jest możliwe wyłącznie wówczas, gdy zostanie dowiedzione, że pożądane działania alternatywne, polegające na wykonaniu ciążącego na lekarzu obowiązku, zapobiegłyby realnemu i znaczącemu stopniowi tego narażenia (zob. postanowienie SN z 3 czerwca 2004 r., V KK 37/04). Konieczne jest zatem wykazanie, czy istnieje związek przyczynowo-skutkowy między błędem, a stanem narażenia. Oceny w tym zakresie dokonywać należy w oparciu o analizę aspektu pozytywnego związku – tj. odpowiedzi na pytanie, czy gdyby lekarz nie podjął niewłaściwych działań, to nie byłoby takiego skutku; oraz aspektu negatywnego – w którym konieczne jest rozważenie, czy gdyby lekarz podjął właściwe działania, skutek w postaci narażenia by wystąpił, czy nie?). Kluczowe znaczenie ma zatem ustalenie, czy właściwe postępowanie mogło istniejące bezpośrednio niebezpieczeństwo narażenia na ciężki uszczerbek na zdrowiu usunąć czy choćby zmniejszyć, a w realiach niniejszej sprawy spowolnić czas zgonu (por. w tym zakresie postanowienie SN z 27 października 2009 r., II KK 45/09).

Brak możliwości wykazania istnienia tak rozumianego związku przyczynowo - skutkowego wyklucza możliwość przypisania lekarzowi, nawet w sytuacji popełnienia błędu diagnostycznego, odpowiedzialności za nieumyślne przestępstwo z art. 160 § 2 i 3 k.k. (por. wyrok SN z 1 kwietnia 2008 r., IV KK 381/07).

Postanowienie SN z dnia 5 czerwca 2019 r., III KK 212/18

Standard: 77079 (pełna treść orzeczenia)