Pomocnictwo w przestępstwie oszustwa

Pomocnik może nie być w pełni poinformowany o zamiarze sprawcy i wystarczy, że przewiduje możliwość popełnienia przez głównego sprawcę przestępstwa, na co się godzi, udzielając pomocy. Oczywistym jest, że oskarżona nie miała świadomości całej siatki przestępczych powiązań. Nie wiedziała, bo wtajemniczanie jej w szczegóły procederu nie było potrzebne, jaki był mechanizm poszczególnych działań, oraz które z osób decyzyjnych same brały udział w przestępstwach na szkodę reprezentowanej pokrzywdzonej, a które zostały wprowadzone w błąd akceptując dokumenty podpisane przez oskarżoną. Słusznie zatem przyjęto, że sposób działania poszczególnych zaangażowanych w proceder osób i ograniczona wiedza oskarżonej co do mechanizmu działania sprawców nie mogą ekskulpować jej odpowiedzialności za przypisany czyn z art. 18 § 3 k.k w zw. z art. 286 § 1 k.k. Oskarżona miała pełną świadomość, że wbrew podjętemu przez siebie osobiście zobowiązaniu nie będzie spłacała wynikających z zawartej umowy należności. 

Wyrok SA w Warszawie z dnia 30 października 2023 r., VIII AKa 45/23

Standard: 78105 (pełna treść orzeczenia)

Oskarżony nie miał żadnego doświadczenia zawodowego w prowadzeniu działalności gospodarczej nie tylko opartej o prawo cypryjskie, lecz także w Polsce. Nie miał środków finansowych na zapłacenie za nabycie spółki, nie miał wreszcie żadnych własnych potrzeb, zawodowych, ekonomicznych lub osobistych, aby wejść w prawa właścicielskie spółki (...) z siedzibą w L. (Cypr). Od samego początku oskarżony przyjął na siebie rolę figuranta, wiedząc, że nie będzie podejmował żadnych samodzielnych działań w nabywanej spółce i z góry godząc się na wszelkie działania podejmowane w imieniu spółki (...) przez B. G. (1). Już taka rola i pozycja oskarżonego świadczyła o tym, że miał świadomość braku przejrzystości w działaniach spółki (...) z siedzibą w L. (Cypr), której miał być właścicielem i świadomość tego, że spółka ta zostanie wykorzystana przez B. G. (1) do jakichś działań, także nielegalnych, na które nie miał żadnego wpływu. Gdyby była to działalność legalna i przejrzysta, to nie było żadnych podstaw, aby właścicielami spółki (...) z siedzibą w L. (Cypr), nie zostali sam B. G. (1) albo jego córka, J. C., właścicielka PPH (...) z siedzibą w P.. Świadomość taka musiała być tym większa, że umowa nabycia spółki przez oskarżonego M. P. (1) z (...) została antydatowana na dzień 27 września 2013r. Mimo takich okoliczności, oskarżony M. P. (1), na podstawie umowy z (...), antydatowanej na 27 września 2013r., nabył spółkę (...) z siedzibą w L., w celu ukrycia faktycznego beneficjenta umowy, którym był B. G. (1). Zgodził się na ustanowienie go właścicielem spółki w zamian za korzyści majątkowe w postaci premii. Stąd uprawniony był wniosek, że oskarżony M. P. (1) wiedział, że jego udział w tej spółce jest sposobem na uzyskanie nienależnych środków pieniężnych dla B. G. (1).

Wyrok SA w Wrocławiu z dnia 18 października 2023 r., II AKa 288/22

Standard: 78108 (pełna treść orzeczenia)

Nie ulega wątpliwości, że oskarżony podpisał wniosek o udzielenie kredytu. We wniosku wskazano, że jest on kredytobiorcą oraz zawarto nieprawdziwe informacje o jego zatrudnieniu i osiąganych z tego tytułu zarobkach. Do wniosku dołączone zostały też dokumenty zawierające nierzetelne informacje o zatrudnieniu oskarżonego, osiąganych zarobkach, odprowadzanych składkach ubezpieczeniowych i zeznaniach o wysokości osiąganych dochodów.

Nie można uznać za wiarygodne wyjaśnień oskarżonego co do braku świadomości o roli w jakiej występował w postępowaniu związanym z udzieleniem kredytu, a mianowicie, że był on poręczycielem a nie kredytobiorcą. Oskarżony nie kwestionował, że był osobiście w siedzibie (...), gdzie podpisywal dokumenty. Nie do zaakceptowania jest stanowisko, że oskarżony składając pracownikowi (...) wniosek kredytowy i niezbędne dokumenty nie był zorientowany w jakim charakterze tam występuje i jakie faktycznie czynności miały wówczas miejsce z jego udziałem.

Oskarżony nie może zasłaniać się stanem nietrzeźwości. Zakładając nawet, że był on nietrzeźwy podczas wcześniej prowadzonych w samochodzie rozmów z osobami, które zaangażowały go do złożenia wniosku o udzielenie kredytu przy użyciu nierzetelnych dokumentów, to nie ulega wątpliwości, że osoby te dopilnowały aby stawił się on do siedziby (...) w stanie nie budzącym zastrzeżeń pracowników załatwiających formalności związane z przyjęciem wniosku.

Przy założeniu, iż oskarżony swoją świadomością obejmował to, że uczestniczy w charakterze poręczyciela w czynnościach związanych z przyznaniem kredytu innej osobie, to posługiwanie się nierzetelnymi dokumentami dotyczącymi jego zatrudnienia, osiąganych zarobków, odprowadzanych składek ubezpieczeniowych i zeznań podatkowych również skutkuje odpowiedzialnością karną.

Skoro oskarżony miał swiadomość, że jego działania mają na celu uzyskanie kredytu, a składane dokumenty zawierają nierzetelne dane, o których mowa wyżej, Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że jego działanie wyczerpywało znamiona przestępstwa przypisanego mu w zaskarżonym wyroku. Oskarżony składając bowiem wniosek o udzielenie kredytu, zawierający nieprawdziwe informacje o jego zatrudnieniu i osiąganych zarobkach wraz z nierzetelnymi w tym zakresie dokumentami pomógł innym osobom w wyłudzeniu kredytu.

Dla bytu przestępstwa przypisanego oskarżonemu nie ma znaczenia, czy uzyskał on osobiście z tego tytułu korzyść majątkową. Bezspornym jest, że osoby, które namówiły oskarżonego do wykonania czynności opisanych w akcie oskarżenia uzyskały korzyść w postaci kredytu udzielonego oskarżonemu. Zgodnie zaś z treścią art. 115 § 4 k.k. korzyścią majątkową jest zarówno korzyść dla siebie jak i dla kogo innego.

Wyrok SA w Warszawie z dnia 8 sierpnia 2023 r., II AKa 443/22

Standard: 78625 (pełna treść orzeczenia)