Przedmiot ochrony przestępstwa z art. 224 k.k.

Przedmiotem zamachu (inaczej ochrony) przestępstwa z art. 244 § 2 k.k. jest prawidłowość funkcjonowania instytucji, prawidłowość realizowania czynności funkcjonariusza publicznego, a jako przedmiot dodatkowy także wolność wyboru postępowania funkcjonariusza publicznego. Nie mieści się w nim jednak wolność osobista, lecz swoboda związana wyłącznie ze sprawowaniem funkcji i jej wyłącznie dotycząca.

W konsekwencji czyn z art. 244 § 2 k.k. nie może bezpośrednio naruszać ani ograniczać dobra prawnego osoby fizycznej, lecz odnosi się wyłącznie do funkcjonariusza i wykonywanych funkcji służbowych, a sama wolność nie jest wolnością w rozumieniu wolności osobistej, lecz wolnością podejmowania zachowań w ramach wykonywanej funkcji (wyboru określonego postępowania, sposobu realizacji obowiązków czy uprawnień funkcjonariusza). Łączy się zatem z przedmiotem ochrony związanym z funkcjonowaniem instytucji publicznej. Chociaż przedmiotem czynności wykonawczej jest tu osoba funkcjonariusza, to przecież należy ten przedmiot odróżnić od przedmiotu zamachu, który nie obejmuje osoby fizycznej, lecz funkcjonowanie instytucji i swobodę wyboru postępowania jej funkcjonariusza i to wyłącznie w zakresie sprawowanej funkcji publicznej.

Stwierdzić należy zatem, że przepis art. 244 § 2 k.k. chroni dobro prawne instytucji państwowej i działających w jej imieniu osób – funkcjonariuszy i osób przybranych. Chroniąc ich wolność wyboru postępowania w ramach czynności służbowych nie chroni wolności osobistej, lecz wolność działania funkcjonariusza organu, w jego imieniu i na jego rzecz, a zatem nie osobiste dobro prawne, lecz dobro tej instytucji. Nie sposób zatem przyjmować w tym zakresie konstrukcji istnienia „osobistego” nosiciela dobra stanowiącego przedmiot ochrony w taki sposób, który odrywa go od tego przedmiotu i kreuje nowy, samoistny przedmiot ochrony bez związku z właściwym przedmiotem ochrony. Choć oddziaływanie o którym mowa w art. 244 § 2 k.k. może więc następować na osobę funkcjonariusza, to przedmiotem głównym jest dobro tej instytucji, a oddalonym wolność działania funkcjonariusza (osoby przybranej) tej instytucji i tylko w zakresie jej zadań. Pokrzywdzonym nie jest w tym zakresie jednak funkcjonariusz jako osoba fizyczna.

Nie wyłącza to rzecz jasna ochrony innych dóbr, w tym dóbr osoby występującej jako funkcjonariusz (np. jej dobrego imienia, wolności osobistej, zdrowia) naruszonych jednym zachowaniem sprawcy, lecz nie w granicach i nie w ramach ochrony prawidłowości funkcjonowania instytucji publicznej, o której mowa w art. 244 § 2 k.p.k.

Wyrok SN z dnia 8 grudnia 2021 r., II KK 273/21

Standard: 76968 (pełna treść orzeczenia)