Przypisanie czynu z art. 162 §1 k.k. w miejsce czynu z art. 156 § 3 k.k. a granice aktu oskarżenia

Wbrew wyrażonemu stanowisku przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 14 września 2012 r., II AKa 129/12 nie ma wyjścia poza granice aktu oskarżenia, jeżeli w miejsce zarzuconego występku z art. 156 §3 k.k. zostanie w wyroku przypisane przestępstwo z art. 162 §1 k.k. Nadal bowiem będziemy mieli do czynienia z tym samym zdarzeniem historycznym, tożsamym co do czasu i miejsca oraz osoby pokrzywdzonej. Ramy tego „zdarzenia historycznego” wyznaczają dwa momenty: doznanie przez pokrzywdzoną urazu głowy oraz jej śmierć.

Zarówno spowodowanie ciężkich obrażeń ciała u pokrzywdzonej skutkujących jej zgonem, jak i nieudzielenie pomocy pokrzywdzonej znajdującej się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty jej życia z pewnością mieszczą się w tych ramach. Jeżeli w akcie oskarżenia zarzuconoby spowodowanie śmierci człowieka na skutek działania, to nikt nie zastanawiałby się, czy jest wyjściem poza granice aktu oskarżenia przyjęcie w wyroku, że do śmierci doszło na skutek zaniechania oskarżonego. Tym samym nie powinno rodzić wątpliwości, że nie jest wyjściem poza granice aktu oskarżenia, jeżeli to zaniechanie oskarżonego przybrało postać nieudzielenia pomocy człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia.

Gdyby przyjąć, że przypisanie oskarżonemu występku z art. 162 § 1 k.k. w miejsce czynu z art. 156 § 3 k.k. jest wyjściem poza granice aktu oskarżenia, to wówczas brak byłoby podstaw do przyjmowania, że nieudzielenie przez sprawcę pobicia lub spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu pomocy osobie pokrzywdzonej jest wyłącznie okolicznością współukaraną, wpływającą na zaostrzenie kary. Wówczas w każdym tego rodzaju przypadku prokurator, będąc związany wyrażoną w art. 10 §1 k.p.k. zasadą legalizmu, byłby zobowiązany do przedstawienia sprawcy dwóch zarzutów.

Wyrok SA w Białymstoku z dnia 2 kwietnia 2014 r., II AKa 39/14

Standard: 76857 (pełna treść orzeczenia)

Na gruncie Kodeksu karnego z 1932 roku Sąd Najwyższy w sprawie III K 526/57, w której oskarżyciel publiczny zarzucił oskarżonemu nieumyślne spowodowanie śmierci na skutek umyślnego ciężkiego uszkodzenia ciała, a do skazania oskarżonego doszło za nieudzielenie pomocy osobie znajdującej się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia wprost natomiast stwierdził, że „oskarżony został skazany za czyn, którego mu oskarżyciel publiczny nie zarzucił”. Opowiadając się za tymi stanowiskami należy zatem skonstatować, że oczekiwanie przypisania oskarżonemu przestępstwa z art. 162 § 1 kk byłoby żądaniem contra legem, gdyż w realiach sprawy byłoby wyjściem poza ramy aktu oskarżenia.

Wyrok SA w Białymstoku z dnia 14 września 2012 r., II AKa 129/12

Standard: 76859 (pełna treść orzeczenia)