Odpowiednie zastosowanie art. 448 § 1 k.c. do osób prawnych
Dobra osobiste osób prawnych (art. 43 k.c.) Zadośćuczynienie z tytułu naruszenia dóbr osobistych (art. 448 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Artykuł 448 k.c. (obecnie art. 448 § 1 k.c.) stosuje się odpowiednio do osób prawnych (art. 43 k.c.).
Z wykładni językowej art. 43 k.c. nie można wyprowadzić ograniczeń w odpowiednim stosowaniu przepisów o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych do osób prawnych, stąd też możność domagania się przez osobę prawną ochrony dobra osobistego nie budzi wątpliwości.
Dopuszczalność dochodzenia roszczenia o zadośćuczynienie przez osobę prawną przyjęto już w wyroku Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1975 r., I CR 887/75, w którym wskazano, że art. 448 k.c. może mieć stosownie do okoliczności konkretnego stanu faktycznego - zastosowanie także wówczas, gdy stroną powodową żądającą ochrony naruszonych dóbr osobistych jest osoba prawna (art. 43 k.c.).
Ze względu na konstrukcję prawną osób prawnych oraz sposób definiowania ich dóbr osobistych kryteria o charakterze obiektywnym, a nie subiektywnym (sfera wewnętrznych przeżyć, jak w przypadku osób fizycznych) powinny mieć znaczenie nie tylko dla oceny czy dochodzi do naruszenia dobra osobistego osoby prawnej, ale także czy na skutek tego naruszenia doznała ona krzywdy uzasadniającej odpowiednie zastosowanie w stosunku do niej ochrony na podstawie art. 448 k.c.
W odniesieniu do osób prawnych przez krzywdę w rozumieniu tego przepisu należy rozumieć szkodę o charakterze niemajątkowym będącą następstwem naruszenia dobra osobistego osoby prawnej. Użyty w art. 448 k.c. termin „krzywdy” stanowi synonim pojęcia, którym nie posługuje się wprost ustawodawca w przepisach kodeksu cywilnego, a mianowicie „szkody niemajątkowej”, którą w odniesieniu do osób fizycznych określa jako „krzywdę”.
Uchwała SN z dnia 3 października 2023 r., III CZP 22/23
Standard: 76596 (pełna treść orzeczenia)
Roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne za naruszenie dóbr osobistych przechodzi na następcę prawnego pod tytułem ogólnym osoby prawnej, gdy powództwo o jego zasądzenie zostało wytoczone przed jej ustaniem (art. 448 w zw. z art. 445 § 3 i w zw. z art. 43 k.c.).
Według art. 43 k.c., przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych stosuje się odpowiednio do osób prawnych. Z wykładni językowej tego przepisu nie można wyprowadzić ograniczeń w odpowiednim stosowaniu przepisów o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych do osób prawnych.
Co do zasady, nie jest więc właściwe przyjmowanie różnych skutków prawnych tego samego przepisu w zależności od kategorii podmiotów prawa cywilnego. Skoro ustawodawca w odniesieniu do osób fizycznych stworzył określony model ochrony ich dóbr osobistych, to ten wariant powinien stanowić punkt odniesienia przy poszukiwaniu znaczenia przepisu stosowanego do innych kategorii podmiotów prawa cywilnego. Z tej przyczyny w piśmiennictwie oraz orzecznictwie Sądu Najwyższego (por. m.in. wyroki z dnia 15 grudnia 1975 r., I CR 887/75, nie publ., z dnia 17 marca 2006 r., I CSK 81/05 oraz z dnia 24 września 2008 r., II CSK 126/08) przeważa stanowisko, według którego art. 448 k.c. ma zastosowanie poprzez art. 43 k.c. także do roszczeń o zadośćuczynienie pieniężne dochodzone przez osoby prawne w związku z naruszeniem ich dóbr osobistych.
Uchwała SN z dnia 9 listopada 2017 r., III CZP 43/17
Standard: 76600 (pełna treść orzeczenia)