Plan podziału jako tytuł egzekucyjny przeciwko nabywcy (art. 1037 § 2 k.p.c.)

Prawomocne postanowienie zawierające plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości, w którym komornik wymienił osobę, dla której jest przeznaczona suma przypadająca od nabywcy, wydane na podstawie art. 1037 § 2 k.p.c. ‎i stanowiące tytuł egzekucyjny przeciwko nabywcy nieruchomości, stanowi podstawę wpisu w księdze wieczystej hipoteki powstałej z mocy samego prawa (art. 1037 § 3 k.p.c.), bez nadawania przez sąd tak powstałemu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności.

Uchwała SN z dnia 7 czerwca 2023 r., III CZP 153/22

Standard: 76586 (pełna treść orzeczenia)

Wierzytelność nabywcy licytacyjnego zabezpieczona na nieruchomości dłużnika hipoteką ujawnioną w opisie i oszacowaniu, przedstawiona do zaliczenia na poczet ceny nabycia nieruchomości, powinna być stwierdzona tytułem wykonawczym (art. 968 § 1 w związku z art. 1036 § 2 k.p.c.).

W obecnym stanie prawnym, obowiązującym po wejściu w życie ustawy nowelizującej, każdy wierzyciel hipoteczny, w celu uzyskania wypłaty należności przypadającej mu w planie podziału sumy uzyskanej z egzekucji z nieruchomości, obowiązany jest przedstawić tytuł wykonawczy, także wtedy, gdy nie jest wierzycielem egzekwującym, a wierzytelność została zabezpieczona hipoteką zwykłą powstałą przed wejściem w życie ustawy nowelizującej. Jeżeli wierzyciel taki nie jest nabywcą licytacyjnym, który zaliczył na cenę nieruchomości własną wierzytelność zabezpieczoną hipotecznie, to powinien tytuł wykonawczy przedstawić do chwili wystąpienia o wypłatę kwoty przypadającej mu w planie podziału. W braku tytułu wykonawczego jego należność pozostawiona zostanie w depozycie z dalszymi skutkami przewidzianymi w art. 1038 § 1 k.p.c.

Skoro obecnie, zgodnie z art. 1036 § 2 k.p.c., wierzyciel hipoteczny, w celu uzyskania wypłaty kwot z planu podziału, obowiązany jest przedstawić tytuł wykonawczy, to takie samo wymaganie powinno odnosić się także do wierzyciela hipotecznego, który chce zaspokoić się przez zaliczenie wierzytelności na cenę nabycia. W przeciwnym razie byłby on bezpodstawnie uprzywilejowany. Nie ma przy tym znaczenia, że art. 968 k.p.c. nie przewiduje wymagania aby zgłoszona do zaliczenia na poczet ceny wierzytelność była stwierdzona tytułem wykonawczym skoro skutek takiego zaliczenia jest równoważny z zaspokojeniem w drodze podziału sumy uzyskanej z egzekucji, a zatem wierzyciel musi wykazać przysługującą mu wierzytelność w taki sam sposób, jak wierzyciel uczestniczący w wypłacie sum z podziału, a więc przedstawiając tytuł wykonawczy (art. 1036 § 2 k.p.c.). A ponieważ chce on zaliczyć tę wierzytelność na poczet ceny nabycia, musi złożyć tytuł wykonawczy przed przysądzeniem własności.

Obowiązek ten dotyczy także wierzyciela, którego wierzytelność zabezpieczona jest hipoteką zwykłą powstałą przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizującej, jeżeli postępowanie egzekucyjne zostało wszczęte po tej dacie. Skoro bowiem, jak stwierdzono wyżej, także wierzyciel, który uzyskał hipotekę zwykłą na egzekwowanej nieruchomości przed wejściem w życie ustawy nowelizacyjnej, stwierdzoną w opisie i oszacowaniu, obowiązany jest, w celu uzyskania wypłaty należności z planu podziału, złożyć tytuł wykonawczy wykazujący istnienie wierzytelności hipotecznej, to taki wierzyciel chcący nabyć w drodze licytacji nieruchomość z zaliczeniem na poczet ceny nabycia swojej wierzytelności, także musi wykazać jej istnienie tytułem wykonawczym najpóźniej w chwili przysądzenia własności.

Uchwała SN z dnia 8 października 2015 r., III CZP 55/15

Standard: 76585 (pełna treść orzeczenia)