Skarga kasacyjna Prokuratora Generalnego

Stosownie do art. 13 § 3 ustawy z 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze (jednolity tekst: Dz.U. z 2023 r. poz. 1360 ze zm.) „kompetencje i zadania Prokuratora Generalnego wynikające z ustaw może również realizować upoważniony przez niego Prokurator Krajowy lub inny zastępca Prokuratora Generalnego. Prokurator Generalny wydaje w tym zakresie stosowne zarządzenie”.

Stanowisko Sądu Najwyższego, wyrażone w uzasadnieniu postanowienia Sądu Najwyższego z 13 stycznia 2016 r., V CZ 78/15, zgodnie z którym do wniesienia skargi kasacyjnej legitymowany jest wyłącznie Prokurator Generalny a niedopuszczalne jest przekazanie tej kompetencji w wewnętrznym akcie administracyjnym ustalającym zakres czynności Prokuratora Generalnego i jego zastępców, oparte zostało na wykładni przepisów poprzednio obowiązującego prawa o prokuraturze.

Obowiązujący art. 13 § 3 Prawa o prokuraturze sformułowany jest inaczej (mowa w nim o kompetencjach wynikających z innych „ustaw”, a nie z „ustawy), zatem nie ma podstaw do stwierdzenia, że skarga kasacyjna została wniesiona przez nieuprawniony podmiot, w sytuacji gdy pozwana nie kwestionuje faktu wydania przez Prokuratora Generalnego zarządzenia zawierającego stosowne upoważnienie do działania przez jego zastępcę.

Wyrok SN z dnia 19 września 2023 r., I PSKP 46/22

Standard: 76561 (pełna treść orzeczenia)

Do wniesienia skargi kasacyjnej na podstawie art. 3981 § 1 k.p.c. legitymowany jest wyłącznie Prokurator Generalny. Jeżeli występują przyczyny uniemożliwiające osobiste podjęcie tej czynności w indywidualnej sprawie w jego imieniu i w jego zastępstwie skargę może wnieść Zastępca Prokuratora Generalnego. Każdorazowo powinien przy tym wskazać, że przyczyna taka zachodzi oraz że działa w zastępstwie i z upoważnienia Prokuratora Generalnego. Niedopuszczalne jednak jest przekazanie tej kompetencji w wewnętrznym akcie administracyjnym ustalającym zakres czynności Prokuratora Generalnego i jego zastępców.

Przepis ust. 1 i ust. 2b art. 10 ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze nie zawiera delegacji do wydania aktów prawnych o charakterze wykonawczym. Jego treść oznacza zakres indywidualnej kompetencji, gdyż ogranicza się do stwierdzenia, że Prokurator Generalny kieruje działalnością prokuratury osobiście bądź przez zastępców Prokuratora Generalnego, wydając zarządzenia, wytyczne i polecenia (ust. 1), a uprawnienia Prokuratora Generalnego wynikające z ustawy może również wykonywać upoważniony przez niego zastępca Prokuratora Generalnego (ust. 2b). Brzmienie powyższego przepisu podlegało zmianom. Od dnia 27 marca 1991 r. art. 10 ust. 2 stwierdzał, że Prokurator Generalny może przedsiębrać wszelkie czynności należące do zakresu działania prokuratury lub zlecać ich wykonanie podległym mu prokuratorom, chyba że ustawa zastrzega określoną czynność wyłącznie do jego właściwości. W okresie od dnia 14 stycznia 2004 r. (zmiana wprowadzona ustawą z dnia 28 listopada 2003 r. o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy o prokuraturze, ustawy - Prawo o ustroju sądów wojskowych oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. Nr 228, poz. 2256) do dnia 12 lipca 2007 r. (zmiana wprowadzona ustawą z dnia 29 marca 2007 r. o zmianie ustawy o prokuraturze, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. Nr 64, poz. 432) art. 10 stanowił, że Prokurator Generalny kieruje działalnością prokuratury osobiście bądź przez zastępców Prokuratora Generalnego, wydając zarządzenia, wytyczne i polecenia (ust. 1), akty, o których mowa w ust. 1, nie mogą dotyczyć treści czynności procesowych (ust. 2), a prokurator przełożony może zlecać podległym prokuratorom wykonanie czynności należących do jego zakresu działania, chyba że ustawy zastrzegają określoną czynność wyłącznie jego właściwości, oraz przejmować czynności prokuratorów podległych, chyba że przepisy ustaw stanowią inaczej (ust. 3). Wykładnia językowa zwrotu „ustawa” użytego w liczbie pojedyńczej, mająca wsparcie w wykładni historycznej, nakazuje zatem przyjąć, że w rozumieniu art. 10 ust. 2b w obecnym brzmieniu „ustawą” jest wyłącznie jeden akt prawny, tj. ustawa z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze.

Zauważyć należy, że Sąd Najwyższy, dokonując w postanowieniu z dnia 23 maja 2003 r., WZ 11/03 interpretacji przepisu art. 521 k.p.k. (w poprzednim brzmieniu), stanowiącego podstawę wnoszenia przez Ministra Sprawiedliwości-Prokuratora Generalnego kasacji szczególnej stwierdził, że Dyrektor Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu -Zastępca Prokuratora Generalnego nie jest uprawniony do jej wniesienia, gdyż w ramach prokuratury nie może wykonywać czynności, które ustawa zastrzega wyłącznie do właściwości Prokuratora Generalnego (art. 10 ust. 2 ustawy o prokuraturze - jedn. tekst: Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206 ze zm.). 

Postanowienie SN z dnia 13 stycznia 2016 r., V CZ 78/15

Standard: 76564 (pełna treść orzeczenia)