Uzasadnienie orzeczenia na wniosek strony jeżeli sąd zmienia lub utrzymuje zaskarżony wyrok w mocy (art. 457 § 2 k.p.k.)

Zgodnie z treścią art. 457 § 1 i 2 k.p.k. w zw. z art. 422 § 1 k.p.k. jeżeli sąd odwoławczy zmienia lub utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w mocy, sąd ten, sporządza uzasadnienie wyroku na wniosek strony złożony we wskazanym terminie (por. postanowienie SN z dnia 29 września 2022 r., I KZ 54/22). W postępowaniu zwyczajnym wyjątek od tej zasady dotyczy jedynie sytuacji przewidzianej w art. 422 § 2a k.p.k. Przepis ten stanowi, że jedynie dla oskarżonego pozbawionego wolności, który nie ma obrońcy i – pomimo złożenia wniosku o doprowadzenie go na termin rozprawy, na którym ogłoszono wyrok – nie był obecny podczas ogłoszenia wyroku, termin wymieniony w § 1 biegnie od daty doręczenia mu odpisu wyroku, a nie daty jego ogłoszenia. Wymienione warunki doręczenia oskarżonemu wyroku i liczenia od tego momentu terminu do złożenia wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku na piśmie wymagają w świetle wykładni literalnej art. 422 § 2a k.p.k. – kumulatywnego spełnienia. W przypadku, w którym którykolwiek z nich nie zostanie spełniony, bieg terminu do wystąpienia z takim wnioskiem rozpoczyna się, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 422 § 1 k.p.k., od ogłoszenia w wyroku. Termin do złożenia wniosku o doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem na piśmie rozpoczyna się od dnia ogłoszenia wyroku dla oskarżonego nieobecnego przy tym i to zarówno pozostającego na wolności jaki i pozbawionego wolności, jeżeli nie wnosił o doprowadzenie go na rozprawę, a był poinformowany o możności złożenia tego wniosku oraz o skutkach zaniechania ( postanowienie SA w Krakowie z dnia 30 listopada 2017 r., II AKz 487/17).

W tej sprawie oskarżony rzeczywiście w toku rozprawy apelacyjnej był pozbawiony wolności, nie miał obrońcy i nie był obecny podczas ogłoszenia wyroku, ale pouczony o możliwości złożenia wniosku o doprowadzenia go na termin rozprawy odwoławczej, wniosku takiego nie złożył.

Postanowienie SN z dnia 24 października 2024 r., IV KZ 30/24

Standard: 83402 (pełna treść orzeczenia)

Termin do złożenia wniosku o sporządzenie pisemnego uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego i doręczenie stronie jego odpisu wraz z wyrokiem, jest terminem zawitym, co oznacza, że dokonanie czynności procesowej po jego upływie nie wywołuje skutków prawnych.

Postanowienie SN z dnia 27 marca 2024 r., V KZ 9/24

Standard: 83407 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z treścią art. 457 § 1 i § 2 k.p.k. w zw. z art. 422 § 1 k.p.k., jeżeli sąd odwoławczy zmienia lub utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok, sąd sporządza uzasadnienie wyroku na wniosek strony złożony w terminie 7 dni od daty ogłoszenia wyroku. Jak stanowi przepis art. 422 § 2a k.p.k., jedynie dla oskarżonego pozbawionego wolności, który nie ma obrońcy i – pomimo złożenia wniosku o doprowadzenie go na termin rozprawy, na którym ogłoszono wyrok – nie był obecny podczas ogłoszenia wyroku, termin wymieniony w § 1 biegnie od daty doręczenia mu odpisu wyroku, a nie od daty jego ogłoszenia. Termin do złożenia wniosku o sporządzenie pisemnego uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego i doręczenie stronie jego odpisu wraz z wyrokiem, jest terminem zawitym, co oznacza, że dokonanie czynności procesowej po jego upływie nie wywołuje skutków prawnych.

Postanowienie SN z dnia 29 września 2022 r., I KZ 54/22

Standard: 83404 (pełna treść orzeczenia)

Oskarżonego, który korzysta z pomocy obrońcy z urzędu, po ogłoszeniu wyroku sądu odwoławczego traktuje się, tak jakby nie miał obrońcy (por. postanowienie SN z dnia 26 czerwca 2007 r., II KZ 14/017; zob. także D. Świecki (w:) Kodeks postępowania karnego. Tom II. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2019, komentarz do art. 457, teza 14).

Oskarżonego należy pouczyć o przysługującym mu prawie, terminie i sposobie wniesienia kasacji. Z protokołu rozprawy odwoławczej wynika wszak wyraźnie, że organ ad quem po ogłoszeniu wyroku pouczył skazanego wyłącznie o tym, że zapadłe orzeczenie jest prawomocne oraz o treści przepisów art. 457 § 1 i 2 k.p.k., z których nie wynika przecież, że skuteczne złożenie wniosku o uzasadnienie wyroku jest warunkiem wniesienia kasacji. Zaniechanie spełnienia tego obowiązku miało w przedmiotowej sprawie szczególnie istotne znaczenie, a to z uwagi na fakt, że skazany korzystał z pomocy obrońcy z urzędu, który po uprawomocnieniu się orzeczenia był jedynie uprawniony, ale już nie zobowiązany do pełnienia swoich obowiązków obrończych (art. 84 § 2 k.p.k.). 

Postanowienie SN z dnia 20 lutego 2020 r., V KZ 1/20

Standard: 83408 (pełna treść orzeczenia)

Uzasadnienie orzeczenia, gdy czyni się to na wniosek strony, powinno być sporządzone po wpłynięciu takiego wniosku w terminie wynikającym z art. 457 § 1 k.p.k., z uwzględnieniem art. 423 k.p.k., a więc w sytuacji, gdy w ogóle nie jest jeszcze znane stanowisko strony w kwestii ewentualnego wywiedzenia nadzwyczajnego środka zaskarżenia. Powyższy pogląd wynika zresztą także z szeregu judykatów Sądu Najwyższego (zob. np. wyroki SN: z dnia 11 maja 2005 r., III KK 248/04, z dnia 8 września 2005 r., II KK 373/04, czy z dnia 4 kwietnia 2012 r., III KK 261/11). W orzeczeniach tych wskazano, że ani uzupełnianie wcześniej sporządzonego uzasadnienia, ani jego sporządzanie, nie jest możliwe po uprzednim przyjęciu kasacji.

Niedopuszczalne jest sporządzanie uzasadnienia wyroku, którego do tej pory nie było, dopiero po przyjęciu takiego środka zaskarżenia. Nie ma przy tym znaczenia, jaki był powód dotychczasowego braku uzasadnienia wyroku w określonej części i przekazania uprzednio autorowi kasacji uzasadnienia tego orzeczenia w innym podmiotowo zakresie. Sąd nie może bowiem sporządzać uzasadnienia wyroku, znając już treść skargi kasacyjnej, czyniąc to po uprzednim, niezgodnym z prawem, uchyleniu decyzji o przyjęciu kasacji.

Wyrok SN z dnia 19 listopada 2015 r., II KK 222/15

Standard: 76552 (pełna treść orzeczenia)

Art. 457 § 2 k.p.k. przewiduje, że w razie utrzymania w sądzie odwoławczym zaskarżonego wyroku w mocy, przy jednoczesnym uznaniu apelacji za oczywiście bezzasadną, uzasadnienie wyroku sporządza się na wniosek strony złożony w terminie 7 dni od ogłoszenia wyroku.

Możliwość korzystania z powołanego przepisu nie wpływa na zakres części motywacyjnej rozstrzygnięcia, co do której obowiązują kategoryczne dyrektywy wynikające z dyspozycji art. 457 § 3 k.p.k. – niezależnie od tego, czy takie uzasadnienie jest sporządzane z urzędu, czy też na wyłączny wniosek konkretnej strony procesowej. Sporządzając ów dokument procesowy, sąd ma obowiązek wyjaśnić czym kierował się wydając wyrok oraz dlaczego zarzuty, argumentację i wnioski apelacji (w tym także tych uznanych za oczywiście bezzasadne) ocenił jako trafne i uwzględnił albo oddalił jako niezasadne.

Prawidłowe wypełnienie obu tych zadań ma zasadnicze znaczenie nie tylko z punktu widzenia realizacji uprawnień strony wnoszącej zwyczajny środek odwoławczy, która z motywów sądu ad quem powinna dowiedzieć się dlaczego jej zarzuty, argumenty i wnioski nie zostały uwzględnione, ale także w aspekcie kontroli kasacyjnej, która w wypadku niedokładnego sporządzenia uzasadnienia wyroku sądu odwoławczego nie jest możliwa”(tamże).

Wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2012 r., III KK 261/11

Standard: 77220 (pełna treść orzeczenia)