Ciąg przestępstw kwalifikowanych kumulatywnie

Ciąg przestępstw przyjęty przez Sąd I instancji składa się nie z odrębnie przypisanych przestępstw z art. 270 § 1 k.k., art. 273 k.k., art. 286 § 1 k.k., ale z przestępstw zakwalifikowanych jako zbiegi przepisów na podstawie art. 11 § 2 k.k. W konsekwencji we wszystkich przypadkach podstawą wymiaru kary był, zgodnie z art. 11 § 3 k.k., art. 286 § 1 k.k.

Jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego, art. 91 k.k. nakazuje włączać do jednego ciągu przestępstw nie tylko czyny kwalifikowane wyłącznie z tego samego, czy z tych samych przepisów, ale też czyny kwalifikowane z różnych przepisów, o ile tożsama będzie podstawa prawna wymiaru kary za każdy z czynów włączonych do ciągu przestępstw, a przepis stanowiący podstawę wymiaru kary stanowi również element podstawy kwalifikacji prawnej w odniesieniu do każdego przestępstwa spiętego klamrą ciągłości (zob. wyrok SN z dnia 27 kwietnia 2021 r., V KK 367/20).

Postanowienie SN z dnia 18 października 2023 r., III KK 208/23

Standard: 76167 (pełna treść orzeczenia)

Obecne brzmienie art. 91 § 1 k.k. zostało ustalone nowelizacją przeprowadzoną ustawą z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r., poz. 396). Przedmiotowy przepis nakazuje włączać do jednego ciągu przestępstw nie tylko czyny kwalifikowane wyłącznie z tego samego, czy z tych samych przepisów, ale też czyny kwalifikowane z różnych przepisów, o ile tożsama będzie podstawa prawna wymiaru kary za każdy z czynów włączonych do ciągu przestępstw, a przepis stanowiący podstawę wymiaru kary stanowi również element podstawy kwalifikacji prawnej w odniesieniu do każdego przestępstwa spiętego klamrą ciągłości

W uzasadnieniu projektu nowelizacji z 2015 r. wskazano, iż zmiany w treści art. 91 k.k. mają na celu poszerzenie zakresu zastosowania instytucji ciągu przestępstw poprzez eliminację przesłanki „podobnego sposobu popełnienia” przestępstw składających się na ciąg oraz umożliwienie objęcia zakresem ciągu przestępstw o kumulatywnej kwalifikacji. Ten drugi cel nowelizacji w uzasadnieniu opisano w następujący sposób: „druga zmiana dotyczy podstawy wymiaru kary i ma uwzględniać wypadki, gdy pozostające w ciągu przestępstwa realizują kwalifikację kumulatywną. Dopuszczalne będzie również przyjęcie ciągu przestępstw, gdy jedno przestępstwo realizować będzie znamiona typu »X«, a drugie znamiona typu »X« w zw. z »Y«, pod warunkiem, że podstawą wymiaru kary będzie przepis określający typ »X«".

Przyjęte rozwiązanie umożliwia połączenie klamrą ciągłości w rozumieniu art. 91 § 1 k.k. przypadków, w których część czynów ciągłości kwalifikowanych jest na podstawie tego samego przepisu, inne zaś na podstawie tego przepisu oraz innych jeszcze przepisów stanowiących podstawę kumulatywnej kwalifikacji.

Wyrok SN z dnia 27 kwietnia 2021 r., V KK 367/20

Standard: 76164 (pełna treść orzeczenia)