Kumulatywny zbieg przestępstw z art. 200 § 1 k.k., art. 200a § 2 k.k. i art. 202 § 4a k.k.

Skazany D. M. został uznany za winnego tego, że w okresie od ok. sierpnia 2016 r. do listopada 2016 r. działając w krótkich odstępach czasu i w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, z terenu Niemiec i nieustalonego miejsca w Polsce, za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej nawiązał kontakt z małoletnią poniżej 15 roku życia M. G., w celu popełnienia przestępstwa określonego w art. 197 § 3 pkt 2 k.k. lub art. 200 § 1 k.k., zmierzając przy użyciu groźby bezprawnej do spotkania z nią oraz wielokrotnego doprowadzenia ww. małoletniej w tym okresie czasu do wykonania innych czynności seksualnych w postaci m.in. masturbowania się, nagrywania i wysyłania mu plików zawierających te czynności, tj. przestępstwa z art. 200a § 1 k.k. i art. 200 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

Zastosowanie w kwalifikacji czynu przepisu art. 11 § 2 k.k. zakłada, że zdaniem oskarżyciela, a następnie Sądów I i II instancji, sprawca tym samym czynem zrealizował znamiona dwóch czynów zabronionych, opisanych odpowiednio w art. 200a § 1 k.k. oraz art. 200 § 1 k.k. Takiej kwalifikacji nie odzwierciedla jednak opis czynu, który należy uznać za wysoce niejednoznaczny. Interpretacja jego treści nasuwa spostrzeżenie, że czyn polegał jedynie na realizacji przez skazanego czynu z art. 200a § 1 k.k., gdzie sformułowanie: „wielokrotnego doprowadzenia ww. małoletniej w tym okresie czasu do wykonania innych czynności seksualnych w postaci m.in. masturbowania się, nagrywania i wysyłania mu plików zawierających te czynności” stanowi jedynie doprecyzowanie celu spotkania, jakim ma być popełnienie przestępstwa z art. 197 § 3 pkt k.k. lub art. 200 k.k. Gdyby bowiem chodziło o jednoczesną realizację przez skazanego znamion art. 200 § 1 k.k., w opisie czynu powinno znaleźć się słowo „doprowadził” w miejsce „doprowadzenia”. Tymczasem jedyny czasownik w formie dokonanej zawarty w przyjętym przez Sądy opisie to „nawiązał”, co sugeruje wyczerpanie znamion jednego tylko czynu zabronionego, tj. art. 200a § 1 k.k. Przy przyjęciu takiego założenia nie zostały zrealizowane znamiona czynu zabronionego z art. 200 § 1 k.k., szczególnie w formule przestępstwa dokonanego. Skoro zaś Sąd odwoławczy nie rozpoznał tego zarzutu, a co mogłoby doprowadzić do dostrzeżenia tego uchybienia, należało uchylić wyrok Sądu odwoławczego i przekazać sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania. Podkreślić jednak należy, że nie ma racji skarżący twierdząc, że w sprawie brak jest skargi uprawnionego oskarżyciela, uchybienie wskazywane przez obrońcę winno być rozpoznawane jedynie w kategorii ewentualnego braku znamion z art. 200 § 1 k.k. w opisie czynu przypisanego D. M..

Wyrok SN z dnia 4 marca 2022 r., IV KK 103/21

Standard: 76049 (pełna treść orzeczenia)

Art. 202 § 4a k.k. współgra z treścią art. 200 § 1 k.k., jako że często nakłonienie małoletniego do wykonania czynności seksualnej wynika z chęci utrwalenia takiego zachowania, a więc uzyskania dostępu do treści pornograficznych z udziałem dziecka. Wchodzi tu w związku z tym rzeczywisty zbieg przepisów art. 200 § 1 k.k. i art. 202 § 4a k.k.

Doprowadzenie małoletniego poniżej lat 15 do wykonania czynności seksualnej i do przesłania jej zapisu na profil internetowy sprawcy, który uprzednio złożył pokrzywdzonemu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego propozycję w tym zakresie i zmierzał do jej realizacji, w konsekwencji czego uzyskał dostęp do treści pornograficznej z udziałem dziecka - stanowi przestępstwo określone w art. 200a § 2 k.k. w zb. z art. 200 § 1 k.k. w zb. z art. 202 § 4a k.k. w zw. z art 11 § 2 k.k., najczęściej popełniane w warunkach czynu ciągłego z art 12 k.k.

Co do zasady odrzucić należy koncepcję, że art. 200a § 2 k.k., postrzegać trzeba jako czyn uprzedni współukaranym względem przestępstwa z art. 200 § 1 k.k.

Zachowanie sprawcy opisane w art. 200a § 2 k.k. stanowi w istocie czynność stwarzającą warunki do przedsięwzięcia zasadniczego czynu polegającego na seksualnym wykorzystaniu małoletniego poniżej lat 15. Działanie spenalizowane w tym przepisie jest zatem swoistym przygotowaniem do seksualnego wykorzystania małoletniego, godzącym w jego prawidłowy rozwój psychiczny i moralny, a bywa że i fizyczny. Dlatego jeśli wskutek przestępstwa groomingu dojdzie do wykonania przez małoletniego czynności seksualnej, to niewątpliwie dla oddania całej zawartości kryminalnopolitycznej czynu sprawcy niezbędne jest zastosowania konstrukcji właściwego zbiegu przepisów i w efekcie przyjęcie kumulatywnej kwalifikacji prawnej.

Postanowienie SN z dnia 4 lipca 2019 r., III KK 166/18

Standard: 76105 (pełna treść orzeczenia)