Zamieszczenie w opisie groźby bezprawnej, subiektywnej reakcji w postaci powstania uzasadnionej obawy zrealizowania groźby

Ustawodawca zdefiniował wprawdzie pojęcie groźby bezprawnej w ustawie karnej, ale już w odniesieniu do różnych typów przestępstw użył go w sposób niejednolity, co uwidacznia się np. przy przestępstwach formalnych i materialnych. Przy tych ostatnich, samo wystąpienie skutku może stanowić wystarczającą przesłankę do stwierdzenia, że groźba wyrażona przez sprawcę wzbudziła w zagrożonym uzasadnioną obawę spełnienia, wobec czego zamieszczenie takiego ustalenia w opisie czynu lub jego brak, nie będzie wpływało na komplet znamion przestępstwa.

Także przy przestępstwach, co do których przedmiotem ochrony są dobra ogólne, a nie indywidualne, znaczenie elementu subiektywnego w postaci obawy spełnienia groźby bezprawnej staje się relatywnie drugoplanowe. Uwidacznia się to również w wypadkach, gdy działanie sprawcy dotyczy bezpośrednio podmiotów zbiorowych takich, jak organy państwowe, organy wymiaru sprawiedliwości, czy administracji.

Niewątpliwie, ewentualne zamieszczenie w opisie czynu, którego sprawca posłużył się groźbą bezprawną, subiektywnej reakcji osoby zagrożonej w postaci powstania uzasadnionej obawy zrealizowania groźby – oprócz waloru procesowego (art. 413 § 2 k.p.k.) – prowadzi do pełnego przedstawienia bezprawnego zachowania i jego rezultatu, a zatem w najdalej idącym stopniu oddaje kryminalną zawartość czynu będącego przedmiotem procesu, do czego należy dążyć nie ograniczając się wyłącznie do wymienienia ustawowych znamion.

Na gruncie art. 245 k.k. subiektywny element groźby bezprawnej w postaci uzasadnionej obawy jej spełnienia jest z reguły możliwy do zidentyfikowania i nie ma szczególnych racji przemawiających przeciwko umieszczeniu go w opisie zachowania sprawcy czynu zabronionego.

Postanowienie SN z dnia 27 marca 2014 r., I KZP 2/14

Standard: 75788 (pełna treść orzeczenia)