Bezpośrednie stosowanie Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności

Zgodnie z art. 91 ust. 1 Konstytucji RP, ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. O dopuszczalności bezpośredniego stosowania postanowień konwencyjnych przesądza ich charakter i treść (zob. wyrok SN z 9 czerwca 2016 r., III UZP 4/16).

Artykuł 10 ust. 1 Konwencji, w przeciwieństwie do art. 54 ust. 2 Konstytucji RP, nie stanowi jednak samodzielnej podstawy zaskarżenia w postępowaniu kasacyjnym, a to z uwagi na brak jednoznacznego określenia zakazów i nakazów oraz na ogólne ujęcie ograniczeń wolności wypowiedzi (art. 10 ust. 2 EKPC). Postanowienia Konwencji mogą być jednak stosowane w zakresie, w jakim wpływają na kierunek wykładni przepisów prawa polskiego.

Wyrok SN z dnia 19 października 2023 r., II CSKP 13/22

Standard: 75396 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 91 ust. 1 Konstytucji RP, ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. Konwencja o ochronie praw człowieka stanowi część polskiego porządku prawnego, została bowiem przez Rzeczpospolitą Polską ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie (zob. art. 1 ustawy z dnia 2 października 1992 r. o ratyfikacji Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, Dz.U. Nr 85, poz. 427 oraz oświadczenie rządowe z dnia 7 kwietnia 1993 r., Dz.U. Nr 61, poz. 285).

Postanowienia Konwencji mogą stanowić nie tylko wskazówkę interpretacyjną przy wykładni przepisów prawa wewnętrznego, ale i bezpośrednią podstawę rozstrzygnięć organów krajowych, jeżeli pozwala na to ich charakter. Konwencja o ochronie praw człowieka ma przy tym pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z Konwencją (art. 91 ust. 2 Konstytucji).

wykładnia ETPCz przepisów Konwencji wytycza kierunki i granice ochrony praw jednostki, których nie mogą pomijać organy stosujące prawo krajowe.

Postanowienie SN z dnia 9 czerwca 2016 r., III UZP 4/16

Standard: 75400 (pełna treść orzeczenia)