Przedłużenie użytkowania wieczystego po terminie (art. 236 § 2 k.c.)

Sąd Apelacyjny podziela pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 lutego 2012 r., III CZP 94/11, zgodnie z którą "zawarcie umowy o przedłużenie użytkowania wieczystego na żądanie zgłoszone w terminie określonym w art. 236 § 2 k.c. może nastąpić także po upływie okresu, na jaki prawo to zostało ustanowione".

Z samej istoty przedłużenia prawa ustanowionego na określony czas wynika konieczność zachowania ciągłości takiego prawa, która ma znaczenie w zakresie określenia sytuacji prawnej istniejącej pomiędzy właścicielem gruntu a jego użytkownikiem wieczystym. Nawet zawarcie umowy o przedłużeniu prawa użytkowania wieczystego na dalszy oznaczony okres, a tym bardziej wydanie wyroku zastępującego oświadczenie woli stron takiej umowy, nie daje postawy do przyjęcia, że pomiędzy upływem pierwotnego terminu, na jaki to prawo zostało ustanowiona, a datą zawarcia umowy dotyczącej jego przedłużenia albo wydania wskazanego wyroku, użytkownik wieczysty władał nieruchomością nie mając do niej tytułu prawnego oraz że nie jest zobowiązany do uiszczenia opłaty za użytkowanie wieczyste nieruchomości we wskazanym okresie przejściowym.

Przytoczone stanowisko Sądu Najwyższego można uznać za oczywiste, jeżeli zostanie odniesione do wyroku uwzględniającego powództwo wywiedzione na podstawie art. 236 § 2 w zw. z art. 64 k.c., nie może bowiem ulegać kwestii, że tego rodzaju wyrok należy do orzeczeń kształtujących stosunku cywilnoprawne, jednakże działa ze skutkiem wstecznym (ex tunc).

Za koniecznością przyjęcia wstecznej skuteczności tego wyroku przemawia istota konstrukcji "przedłużenia umowy", w szczególności potrzeba jej odróżnienia od sytuacji zawarcia tego samego rodzaju, ale nowej umowy między tymi samymi stronami.

W art. 236 § 2 k.c. użytkownikowi wieczystemu nie zostało w każdym razie przyznane prawo dotyczące ponownego oddania gruntu w użytkowania wieczyste, lecz zostało mu przyznane uprawnienie dotyczące przedłużenia ustanowionego uprzednio prawa z zachowaniem ciągłości nawiązanego wcześniej stosunku prawnego.

Wyrok SA w Warszawie, z dnia 16 stycznia 2013 r., I ACa 1147/10

Standard: 4982 (pełna treść orzeczenia)