Niedopuszczalność wyrokowania o roszczeniu wynikającym z okoliczności faktycznych przytoczonych przez powoda, ale nie zgłoszonych

W sytuacji, w której z przytoczonych przez powoda okoliczności faktycznych wynika, że – poza roszczeniem objętym żądaniem – przysługuje mu jeszcze inne roszczenie, sąd nie może wyrokować co do tego roszczenia (zob. wyrok SN z 9 grudnia 2014 r., III CNP 36/13). Powód jako dysponent żądania musi się liczyć ze skutkami procesowymi żądania, przy którym obstaje, a wszelkie zabiegi interpretacyjne w zakresie wykładni żądania nie mogą doprowadzić do tego by sąd zmienił rzeczywistą treść żądania powoda (por. wyrok SN z 12 lipca 2022 r., II CSKP 447/22).

Jeżeli powód buduje jakąś konstrukcję swojego żądania, osadzając ją na ściśle wskazanym przepisie prawa materialnego, to tym samym wytycza granice okoliczności spornych i niespornych, które mogą stanowić podstawę faktyczną żądania (zob. wyrok SN z 18 marca 2005 r., II CK 556/04). Tak więc to powód decyduje nie tylko o wszczęciu postępowania, ale także o zakresie rozstrzygnięcia sprawy (zob. wyrok SN z 23 maja 2013 r., I CSK 555/12).

Wyrok SN z dnia 12 maja 2023 r., II CSKP 885/22

Standard: 73774 (pełna treść orzeczenia)

W sytuacji, w której z przytoczonych przez powoda okoliczności faktycznych wynika, że – poza roszczeniem objętym żądaniem – przysługuje mu jeszcze inne roszczenie, sąd nie może wyrokować co do tego roszczenia.

W art. 321 § 1 k.p.c. została wyrażona zasada rządząca rozstrzyganiem spraw w procesie cywilnym, zgodnie z którą zakres wyrokowania jest określony żądaniem powoda, co oznacza, że wyrokowanie nie może obejmować przedmiotu, który nie był objęty żądaniem.

Wyrok SN z dnia 9 grudnia 2014 r., III CNP 36/13

Standard: 46660 (pełna treść orzeczenia)